Frambozenteelt vraagt meer focus én innovatie

Terwijl de frambozenconsumptie in Nederland en Europa jaarlijks groeit met dubbele cijfers, stabiliseert de productie in Nederland. In Zuid-Europa en Marokko breidt het areaal zich ondertussen in rap tempo uit. Een strijd die niet te winnen is, aldus ingewijden. Het is een eensluidende conclusie: in frambozenlandschap is een ratrace gaande waarin alleen de toppers met een focus op kwaliteit en voldoende volume staande blijven.

Voldoende productie halen is topsport bij framboos

Telers die ermee gestopt zijn, reageren niet zozeer gefrustreerd, maar eerder gelaten op de ontwikkelingen. Voldoende productie halen is topsport in het frambozensegment. “Het is als topvoetbal. Het moet perfect zijn”, aldus een oud-producent. “Lukt je dat niet, dan gaan de plukkosten omhoog en kun je niet meer meekomen.” Afzetpartijen geven aan dat de eisen van retailers steeds strenger worden. Milieu-eisen, houdbaarheid, kwaliteit én smaak. “Innovatie is voor Nederland de enige weg, anders gaan we deze strijd niet winnen”, aldus een grote producent.

Frambozen onder led-verlichting

En dus wordt – weliswaar nog op kleine schaal – fors geïnvesteerd in nieuwe teeltechnieken. Frambozen onder led-verlichting beslaan 5 tot 10 hectare, luidt de schatting. Dat is op 250 hectare, waarvan 35 hectare uit glas bestaat, nog bescheiden. Toch ligt de toekomst van de teelt juist hier, denken insiders. Voorlopers laten zich liever niet in de kaart kijken, maar dat steeds meer wordt ingezet op vraaggestuurd telen, dat is duidelijk.
Tekst gaat verder onder de foto

De groei in consumptie van frambozen wordt vooral door groei van productie in Zuid-Europa en Noord-Afrika weerspiegeld. – Foto: Isabella van Reeuwijk/Driscoll’s

Concurreren op prijs is gelopen race

Toch gaat het niet enkel op investeren in belichting en klimaatcontrole. De teelt vergt veel kennis en kunde, een van de redenen waarom jaarlijks een wissel plaatsvindt waarbij een kleine 10 hectare verdwijnt en weer wordt bijgezet. Toch zijn er ook kleine succesjes geboekt bij glasgroentetelers die een overstap hebben gemaakt. Mits ze zich laten bijscholen, verzekeren teeltadviseurs.

Wordt aan de ene kant geïnvesteerd in techniek, aan de andere kant verleggen de grote frambozenproducenten hun aandacht naar de teelt van alternatieve smaakvolle rassen. Concurreren op prijs is een gelopen race, dus moet de focus verlegd worden naar smaak en betrouwbaarheid. Extremen in temperatuur, stormschade zijn de enige bedreiging voor onbeschermde teelten in Zuid-Europa. En dus kan Nederland zijn aandacht beter richten op vaste afspraken en leveringszekerheid.

Hele seizoen smaakvolle framboos verkrijgbaar

In Nederland komen de eerste frambozen al in februari uit de kas. Maar zit een retailer daar wel op te wachten? Vooralsnog gaat het om hele kleine volumes, maar op termijn kunnen de condities in de kas zodanig gestuurd worden dat praktisch het hele seizoen gegarandeerd een smaakvolle framboos op tafel ligt. En met name jonge consumenten, lees: vermogende 30‘ers, blijken gevoelig om dat product te omarmen.

Nederland wint het qua volume niet van Polen en Marokko

Eensluidend is ook de overtuiging dat Nederland het op kwantiteit niet kan winnen van de jaarronde productie in Portugal en Marokko. Daar groeit de ontwikkeling zo stormachtig hard, dat er niet tegenop te produceren valt. Dus moet Nederland het hebben van de voorsprong in techniek en de mogelijkheid om op vraag te telen.

Afzet zonder tussenpartij

Volgens insiders gebeurt dat al volop. De coöperaties komen steeds meer buiten spel te staan, omdat programma’s al vooraf met supermarkten worden ingevuld en de afzet zonder tussenpartij tot stand komt. En het komt nauw, weten ervaringsdeskundigen. Als producties uit Zuid- en Noord-Europa in de zomermaanden bij elkaar komen, is de ruimte beperkt en zakt de prijs in elkaar. Voor een kostbare en aandachtsintensieve teelt als framboos is het risico om zonder programma te telen eigenlijk te groot.

Geleidelijke verschuiving naar ‘dedicated’ teelt

Investeren in techniek dus, luidt het devies. Bij voorkeur onder glas. Maar omschakelen is duur, net als het telen onder led-verlichting. Dus zal de frambozenteelt de komende jaren, in navolging van aardbei, heel geleidelijk verschuiven naar een teelt die meer gecontroleerd wordt, opschaalt en alleen nog dedicated geteeld wordt. “Eigenlijk moet je er behalve framboos niets bij hebben.”