Extra steun aan boeren vooral in buitenland

Een groot deel van de Nederland omringende en met Nederland concurrerende Europese lidstaten willen hun eigen boeren meer nationale steun geven. Nederland wil dat niet. Frankrijk, Duitsland en Polen behoren bij de landen die wel extra steun willen geven.

Bedrijven en sectoren dragen zelf verantwoordelijkheid bij het beteugelen van de crisis in de zuivel en de varkenshouderij, zegt Martijn van Dam als voorzitter van de Europese landbouwministers.

In een toelichting op het pakket aan maatregelen dat de Europese Commissie nu gaat treffen, zei de staatssecretaris van Economische Zaken: “We roepen alle betrokken marktpartijen in de zuivel- en de varkenssector op om verantwoordelijke bedrijfsbeslissingen te nemen, gericht op het herstellen van de balans tussen vraag en aanbod.”

Desalniettemin is de crisis zo diep dat de Europese lidstaten en de Europese Commissie er niet onderuit kunnen om met aanvullende maatregelen te komen, bovenop het pakket waartoe al in september werd besloten.

Verhoging nationale steun

Een van de opvallende besluiten is de verruiming van de mogelijkheid voor lidstaten om hun eigen boeren – binnen de regels die daarvoor gelden – te ondersteunen. Was dat beperkt tot een bedrag van maximaal €15.000 per 3 jaar per boer (gemiddeld €5.000 per jaar), in het nieuwe pakket aan maatregelen wordt dat verhoogd tot €15.000 per jaar. Tegelijk zal de Europese Commissie bekijken of de regeling kan worden aangepast, zodat het bedrag definitief verhoogd wordt tot €30.000 per 3 jaar.

Een meerderheid van de lidstaten ondersteunt zo’n verhoging. Nederland is daar niet voor.

Het is nog niet duidelijk welke landen gebruik zullen maken van die mogelijkheid. Voor de hand ligt dat dat in elk geval de landen zijn, die erom hebben gevraagd. Frankrijk is daarvan samen met Duitsland de belangrijkste. Maar ook Polen, Luxemburg, Tsjechië, Italië Litouwen, Hongarije, Ierland en Letland hebben expliciet om die mogelijkheid gevraagd.

De Finse landbouwminister zei dat de mogelijkheid van het verhogen van de nationale steun vooral voor de varkenshouderij soelaas kan bieden. Volgens de Ieren is de verruiming van de mogelijkheden van steun op nationaal niveau vooral van belang om de ergste gevolgen van de prijsschommelingen te verhelpen, “zonder de interne markt te verstoren”.

Sommige lidstaten hebben in de raad van landbouwministers ook bepleit om de steun voor verwerkende bedrijven te verhogen. Litouwen en Letland zijn daar voor. De nationale steun kan – maar hoeft niet – ingezet worden voor een stimuleringsregeling om de productie in de zuivel te verlagen. De Europese Commissie gaat in overleg met de lidstaten die aan een vrijwillige productiebeperking willen meedoen. Nederland wil zich daar waarschijnlijk ook bij aansluiten, aldus een woordvoerder van Van Dam.

Steunpakket 2015 nog niet uitgekeerd

Na afloop van de raad van landbouwministers werd duidelijk dat tot nu toe 10 van de 28 lidstaten varkenshouders of melkveehouders een uitkering hebben gegeven uit het noodpakket dat in september is vastgesteld. Nederland behoort ook tot die lidstaten die nog niet hebben uitgekeerd.

Staatssecretaris Van Dam legde maandagavond uit dat het geen zoden aan de dijk zet om het Europese geld rechtstreeks uit te keren aan boeren. Volgens hem moeten structurele problemen structureel worden opgelost. Hij zwaaide lof toe aan de varkenshouderij en de zuivelsector in Nederland die werken aan structurele hervormingen. Volgens hem is dat ook de goede weg, gezien de meer structurele aanpak waartoe nu ook de landbouwministers hebben gekozen in de jongste landbouwraad. Het Nederlandse pakket aan maatregelen zal de komende maanden in subsidieregelingen worden omgezet.