Er zijn van die dossiers waar maar geen schot in wil komen. Gezondheidsclaims op voedsel bijvoorbeeld. Maar wat lees ik?
Voor groente en fruit is het wijzen op het gezondheidsbevorderende effect toch een kans, zou je zeggen. “Niet aan beginnen, want dat krijg je toch nooit bewezen”, zo las echter zo’n twintig jaar geleden al Eric Truffino, het toenmalig hoofd marketing van het Centraal Bureau van de Tuinbouwveilingen, mij vanachter een waas van sigarenrook de les.
Maar wat lees ik? De bewijzen voor gezondheidsclaims op voeding zijn geleverd. Door de Europese voedselveiligheidsautoriteit Efsa. Ze hebben hard gewerkt daar bij de Efsa. Tot 2008 kon je je claims indienen, dan gingen zij op zoek naar het wetenschappelijk bewijs. 4.000 verzoekjes kwamen binnen. En daarvan werden er 222 goedgekeurd. Vanaf morgen komt er in Europa derhalve een einde aan gezondheidsclaims die niet wetenschappelijk zijn bewezen. Als je claim niet op de lijst van 222 staat, dan ga je voor gaas.
Gauw kijken. De lijst is te vinden op de wetgevingssite van de EU. En warempel, het begint veelbelovend. De alfabetische lijst begint namelijk met ‘Actieve kool’. Dat lijkt toch op een groente. In de kolom ernaast staat waar het tegen helpt. “Actieve kool draagt bij tot de vermindering van excessieve winderigheid na het eten.” Echt waar, ik verzin dit niet. In de kolom daar weer naast staan de voorwaarden voor het gebruik van de claim: “de claim mag alleen worden gebruikt voor levensmiddelen die 1 gram actieve kool per gekwantificeerde portie bevatten. Om de claim te dragen moet aan de consument informatie worden verstrekt dat het gunstige effect wordt verkregen door het innemen van 1 gram ten minste 30 minuten vóór en 1 gram kort na de maaltijd.” Tja, daar zal de koolafzet niet sensationeel van gaan stijgen. Als het hier inderdaad om daadwerkelijke kool, zoals in witte kool, rode kool en spitskool gaat.
Gauw verder kijken. Ik zie daar stoffen als biotine (draagt bij tot de instandhouding van normaal haar en nog zes fijne zaken), calcium (draagt bij tot een normale werking van de spieren (en nog zeven gunstige werkingen), maar ook docosahexaeenzuur (DHA), dat bijdraagt tot de instandhouding van een normale hersenfunctie. De lijst gaat verder: eiwitten, fosfor, folaat, kalium, maar ook kauwgom zonder suiker, levende yoghurtculturen en een hele rits vitamines. En dan heel specifiek: vlees of vis en walnoten. En tot slot nog water en natuurlijk zink. Want in een alfabetische lijst wil je ook iets met de Z hebben.
Maar even terug naar vlees of vis. dat is toch een intrigerende. De claim die er bij hoort luidt: “vlees of vis draagt bij tot de verbetering van de ijzeropname, wanneer het vlees of de vis gegeten wordt met andere levensmiddelen die ijzer bevatten”. En “de claim mag alleen worden gebruikt voor levensmiddelen die ten minste 50 gram vlees of vis per afzonderlijke gekwantificeerde portie bevatten. Om de claim te dragen moet informatie aan de consument worden verstrekt dat het gunstige effect wordt verkregen bij de consumptie van 50 gram vlees of vis tezamen met levensmiddelen die non-haemijzer bevatten.”
Ik terug naar de G. Heb ik ‘Groente’ over het hoofd gezien? Nee. En fruit staat ook niet vermeld. Wel Gerstkorrelvezels en een stukje verderop ook haverkorrelvezels en roggevezels. De akkerbouwlobby heeft kennelijk net zo goed gewerkt als de veehouders- en slagerslobby.
Had Truffino dus toch gelijk. Nou ja, op die actieve kool na dan.