‘EU verwart doelen met middelen’

Biologische landbouw is vreemd in Timmermans’ lijstje bij voorstel Farm to Fork.

Afgelopen mei heeft Frans Timmermans als uitvoerend vicevoorzitter van de EU een voorstel voor de Europese Green Deal genaamd Farm to Fork, of in het Nederlands van Boer tot Bord, gepresenteerd. In dit programma wordt gestreefd naar gezond en betaalbaar voedsel, aanpakken van de klimaatverandering, bescherming milieu en biodiversiteit, eerlijke economische opbrengsten in de keten, en meer biologische landbouw.

Als je dan naar de webpagina gaat worden er een viertal doelen genoemd:

• reductie van chemische en gevaarlijke pesticiden met 50%;
• vermindering van nutriënten uitstoot met 50% en ten minste 20% minder gebruik van meststoffen;
• vermindering van de verkoop van antibiotica voor landbouwdieren en aquacultuur met 50%;
• biologische landbouw op 25% van de landbouwgrond.

Dit alles zou rond 2030 dan gerealiseerd moeten zijn.

Biologische landbouw

Bestudeer je dit allemaal nog eens een beetje beter, dan zie je dat in deze rijtjes een vreemde eend in de bijt zit, namelijk de biologische landbouw. De andere elementen zijn namelijk doelstellingen die vertaald kunnen worden naar een meetbaar effect van de voedselproductie op de maatschappij en omgeving. Biologische landbouw is geen doelstelling op zich, het zou hoogstens een middel kunnen zijn om deze doelstellingen te verwezenlijken. Het is de vraag of je dit moet willen. Bij het maken van een coronavaccin wordt ook niet vastgelegd via welke methode farmaceuten dit moeten maken. Er worden alleen eisen aan de veiligheid en effectiviteit gesteld, daarbinnen kun je dan alle beschikbare creativiteit, kennis en techniek gebruiken om tot een of meerdere oplossingen te komen.

Gewasbescherming

Ik zeg hier niet dat biologische landbouw niet zou kunnen bijdragen aan het bereiken van de overige doelstellingen. Door biologische landbouw zo centraal te zetten, wordt echter wel voorbijgegaan aan bezwaren van deze vorm van landbouw waarover de (wetenschappelijke) discussie nog steeds gaande is en aan oplossingen die door de rigide regelgeving rond biologische landbouw niet ingezet zouden kunnen worden. Een voorbeeld hiervan is dat bij gebruikte chemicaliën naar de oorsprong wordt gekeken terwijl logisch gezien de impact op de omgeving een zuiverder maatstaf zou zijn.

Verschillen binnen Europa

Ook is de ene biologische landbouwer de andere niet. Binnen Nederland wordt al onderscheid gemaakt tussen de meer preciezen en de rekkelijken waarbij de ene groep zo goed mogelijk met de natuur probeert te boeren terwijl de anderen om economische redenen de randjes van de certificering opzoeken. Binnen Europa zijn de verschillen nog groter, in Frankrijk mag in de biologische wijnbouw nog volop koper worden gebruikt terwijl het in Nederland verboden is.

Het zou de EU sieren wanneer ze doelstellingen formuleerde op basis van criteria die tot een duidelijk meetbare verbetering van de productie- en leefomgeving leiden en zich niet vastleggen op productiewijzen die niet eenduidig zijn en waarvoor misschien wel even goede alternatieven zijn.