‘EU-top kost boer en tuinder geld’

Het ging voornamelijk over het coronasteunpakket voor met name de Zuid-Europese landen. Mark Rutte leidde daar de oppositie van de zogenaamde ‘frugale’ landen. In de Nederlands is dat steeds als zuinig vertaald. Maar in het Frans en Engels staat ‘frugal’ voor nuttig, verstandig, bescheiden, sober en meer letterlijk: vruchtdragend, gericht op opbrengst. De stam ‘frug-’ in het Latijn betekent vrucht of fruit.

Verschrompelende koopkracht

Kortom, allemaal gunstige betekenissen. Zeker voor telers van fruit en groente. Maar wat zijn die nou opgeschoten met de verdeling van de miljarden zoals die alsnog in Brussel tot stand kwam? In zijn algemeenheid zijn we er allemaal wat mee opgeschoten voor zover we ons iets gelegen laten liggen aan de economische voorspoed van de zuidelijke helft vaan de EU. Nederland doet veel zaken met Italië en Spanje en is er dus niet bij gebaat dat de koopkracht en investeringskracht van die landen zou verschrompelen.

Hectaresteun gelijker verdeeld

Maar ook specifiek voor de landbouw kwamen er resultaten uit de lange onderhandelingen. Op het eerste gezicht is de landbouwbegroting betrekkelijk ongemoeid gebleven ten opzichte van eerdere (concept-)voorstellen van de Europese Commissie. Maar uit de tekst van de conclusies blijkt dat de afspraken wel degelijk effecten hebben op de directe inkomenssteun aan boeren en tuinders.

Een van de elementen is een jaarlijkse verlaging van het budget voor de directe betalingen van € 38,6 miljard in 2021 tot € 35,2 miljard in 2027. Daar komt bij dat de steun per hectare voor landen waar die nu lager is naar een minimumniveau van tenminste € 200 per hectare in 2022 gaat, stijgend tot € 215 per hectare in 2027. In Nederland zitten we dit jaar op ongeveer € 370 per hectare. Dat zal de komende jaren juist wat gaan dalen om niet over het totale budget heen te gaan.

Lidstaten gaan over aftopping steun

Verder zit in het Europese akkoord niet langer een verplichte aftopping van de maximale steun per boer. Die was gesteld op € 100.000, maar in de huidige voorstellen kunnen lidstaten daar zelf over beslissen. Dat lijkt een tegemoetkoming aan landen als Tsjechië en Hongarije, waar grootgrondbezitters een veel hogere bijdrage ontvangen. Victor Orban was dus niet alleen blij over het feit dat er geen aanwijzing kwam om in ruil voor extra EU-gelden de in landen als Hongarije en Polen aangetaste rechtsstaat te herstellen.

Extra geld plattelandsontwikkeling…

Vijftien landen krijgen extra geld in het plattelandsontwikkelingsfonds. Dat geld is voor landen die voor specifieke uitdagingen in de agrarische sector staan, of die extra hebben geïnvesteerd in plattelandsontwikkeling, of die te maken hebben met een extra overheveling van geld uit de plattelandsontwikkelingsgelden naar directe betalingen om de kloof met de gemiddelde hectaresteun te dichten.

…niet voor Nederland

In het rijtje van begunstigde landen staan onder andere België (+€ 100 miljoen), Duitsland (€ 650 miljoen), Ierland (€ 300 miljoen), Spanje (€ 500 miljoen) en Frankrijk (€ 1,6 miljard). Nederland krijgt uit dit potje geen extra geld.

En dan is er ook beknibbeld op potjes voor innovatie en verduurzaming. Voor de tuinders en boeren die wel heil zien in het omarmen van kringlooplandbouw, als middel om de milieuverwoestende effecten van klimaatverandering tegen te gaan en als concept om Europa- of zelfs wereldwijd met winst te kunnen verkopen, ook al geen reden voor feest.