EU en VS steeds vijandiger in TTIP-onderhandeling

De EU en VS gooien almaar meer met modder naar elkaar. De VS vinden dat de EU haar landbouwmarkten moet openen, terwijl andersom wordt gezegd dat de VS te weinig concessies willen doen. Een nieuwe mail van landbouwcommissaris Phil Hogan leest als een direct dreigement aan het Amerikaans adres.

De onderhandelingen voor een vrijhandelsverdrag tussen de EU en VS, TTIP genoemd, lijken steeds stroever te gaan. De EU en VS spreken toenemend diplomatieke oorlogstaal tegen elkaar, met als voorlopig dieptepunt een indirecte mailwisseling tussen EU-landbouwcommissaris Phil Hogan en de Amerikaanse ambassadeur bij de EU Anthony Gardner. Zoals zo vaak in de wereld van handelsverdragen, is landbouw het dossier dat de emoties doet oplopen.

EU wint economisch terrein, maar niet op landbouwdossier

De gedachte van een vrijhandelsverdrag tussen de EU en VS heeft een hele serie ngo’s en een deel van de landbouwlobby in het spreekwoordelijke geweer doen komen. De belangen van TTIP zijn dan ook enorm. Voor de Amerikaanse landbouw kan een deal miljarden opleveren. De EU wint economisch terrein, maar niet op het landbouwdossier.

De Europese Commissie en de Amerikaanse regering toonden zich steeds ijzig eensgezind in hun overtuiging dat een deal leidt tot meer economische groei en zelfs veiligheid. Binnenskamers werd wel gesproken over een ‘economische NAVO’.

‘Misleidende verklaringen’ van Hogan

De laatste weken lijkt de stemming te zijn omgeslagen. Gardner stuurde onlangs een e-mail aan de ambassadeurs van alle 28 EU-lidstaten in Brussel, waarin hij fel uithaalt naar Hogan. Volgens Gardner stuurt Hogan sinds ‘vele maanden bijna wekelijks’ misleidende verklaringen over de Amerikaanse opstelling in het landbouwdossier de wereld in. Anders dan wat Hogan zegt, frustreren niet de VS maar de EU volgens hem de onderhandelingen. De ambassadeur schrijft dat studies erop wijzen dat de VS meer wint op het landbouwdossier dan de EU. Maar Gardner suggereert dat dit volkomen terecht is. Hij schrijft dat de EU een agrarisch handelsoverschot van 12 miljard dollar per jaar met de VS realiseert. Gardner schrijft ook dat de EU-tarieven op landbouwproducten gemiddeld bijna twee keer zo hoog liggen dan de Amerikaanse.

VS-ambassadeur Gardner: ‘EU is aan zet’

Gardner wijst er ook op dat de VS jaarlijks voor 155 miljard dollar aan agrarische producten uitvoert, waarvan dus maar een fractie naar de EU gaat. Gardner suggereert vals spel en zegt dat handelsconflicten kunnen worden opgelost door ‘de gemeenschappelijke taal van de wetenschap’ te spreken. ‘De VS volgen deze benadering met EU-exportprioriteiten als rundvlees, appels en peren.’

De EU is wat Gardner betreft nu aan zet door transgene gewassen die door voedselveiligheidswaakhond EFSA veilig zijn bevonden, ook daadwerkelijk voor de import toe te staan. Dit geldt ook voor door de EFSA toegelaten ‘behandelingen voor de reductie van pathogenen in kip’, waarmee de Amerikaan lijkt te doelen op het schonen van pluimvee met een chloorafgeleide.

Reactie van Europese Commissie: ‘Ongebruikelijke mail’

De Commissie stuurt vanaf het kantoor van Hogan een reactie naar de ambassadeurs van de EU-lidstaten. De brief begint met de diplomatieke vaststelling dat de mail van Gardner ‘wat ongebruikelijk’ is. De bravoure past overigens bij Gardner, die geen carrièrediplomaat is, maar zijn functie deels dankt aan gulle donaties aan president Barack Obama’s campagne.

In de brief van de Commissie staat dat als de VS haar houding in de onderhandelingen niet wijzigt, in 2016 geen vrijhandelsdeal kan worden gesloten tussen de EU en VS. Het leest als een dreigement, want eerder spraken beide partijen juist het doel aan de onderhandelingen af te ronden voordat Obama het ambt voorgoed zal verlaten op 1 januari 2017.

Nieuwe president VS levert mogelijk vertraging deal op

Een nieuwe president betekent mogelijk een andere beoordeling van het onderhandelingsresultaat, dus vertraging. Een vertraging die volgens de Commissie volstrekt op het conto van de Amerikanen komt. Want ‘de EU ziet geen substantiële vooruitgang op gebieden die van groot belang zijn van de landbouw in de EU, zoals beschermde herkomstbenaming, wijn en nontarifaire barrières.

Op Gardners vaststelling dat de EU een groot handelsoverschot realiseert met de VS en dus best wat kan toegeven, reageert de Commissie met een kleine schoffering: ‘de EU exporteert verwerkte producten met hoge toegevoegde waarde die niet zo gemakkelijk kunnen worden vervangen terwijl Amerikaanse producten gestandaardiseerde en gemakkelijk te vervangen grondstoffen zijn.’