Erfemissie verleden tijd met phytobak

Het is weer tijd voor de wekelijkse bescherming van de fritesaardappelen tegen phytophthora. Kevin Bakker rijdt zijn Dubex-veldspuit op de net aangelegde was- en vulplaats, en koppelt de zuigslang aan. Naast de wasplaats staat een grote 50.000 litertank, waarin het regenwater van de daken van de werktuigenberging en de bewaarloods wordt opgevangen. Zoon Kevin en vader Harry Bakker spuiten met regenwater omdat dit water in tegenstelling tot leidingwater gratis is. Ook is het in tegenstelling tot bronwater pH-neutraal en zoutloos, dus uitermate geschikt als spuitwater.

_{Tekst gaat verder onder de foto‘s.}

De was- en vulplaats die vader en zoon laten bouwen, is nagenoeg gereed. Het enige dat nog moet gebeuren is dat de biobakken gevuld moeten worden met grond en organisch materiaal. Dat gebeurt een dezer dagen.

Drie trekhendels voor bedienen afvoerkraan

De vloer is vloeistofdicht. Het systeem is van Beutech-Agro. Uit de grond steken drie trekhendels, om de driewegkraan van de afvoer te bedienen.

• Trekhendel in stand 1: het water loopt vanuit de afvoerput rechtstreeks naar het bezinkveld achter de wasplaats. Dit is de zogenoemde regenwaterafvoerstand.
• Trekhendel in stand 2, zeg maar de machine-afspuitstand: het water komt eerst in een bezinkput terecht, waar het slib kan bezinken. Vervolgens stroomt het water dan over een olie-afscheider naar het bezinkveld.
• Trekhendel in stand 3, de gewasbeschermingsmiddelenstand: het water komt met restanten gewasbeschermingsmiddelen terecht in een aparte voorraadtank van 6.000 liter. Een pompje vernevelt vervolgens de vloeistof over twee phytobakken met een afdakje erboven. De phytobakken zijn gevuld met een mengsel van grond en gehakseld stro. Het vocht verdampt, en de bodembacteriën in de phytobakken breken de residuen af.

Aanleg up-to-date was- en vulplaats

Afgelopen winter besloot Harry Bakker een up-to-date was- en vulplaats te gaan aanleggen, met olie-afscheider en biofilter dat de resten van gewasbeschermingsmiddelen afbreekt. Waarom zo’n uitgebreid systeem? “Ik ben zeker niet het heiligste jongetje van de klas. In 2016 is mijn oude aardappelbewaring afgebrand en heb ik nieuw gebouwd. Ook het schoonmaakplein is toen vernieuwd. Die voldeed in principe aan de regels. De afvoerput van het schoonmaakplein kwam niet uit op het oppervlaktewater, maar op een bezinkveldje. Alleen het uitwendig reinigen van de spuitmachine op de wasplaats was in die situatie niet toegestaan. Maar dat leverde in de praktijk geen enkel probleem op. Extern reinigen gebeurde op het land en niet op het verharde erf met afvoer op het oppervlaktewater. Ook het intern reinigen van de spuittank gebeurde altijd op het reeds gespoten perceel. Gewoon een extra rondje extra rijden, leegspuiten en intern reinigen met het automatische spoelprogramma. Van erfemissie was dus geen sprake.”

In de nieuwe situatie kan hij de spuit op de wasplaats wel afspuiten met een hogedrukspuit. Dat werkt veel gemakkelijker dan in het veld.

_{Tekst gaat verder onder de foto‘s.}

Bakker had destijds de regenwatertank achter de schuur staan voor het spuiten, en die moest hij verplaatsen naar opzij. De kleigrond is van nature te weinig draagkrachtig om zonder heien zo’n zware tank neer te zetten. Dan verzakt die namelijk. Omdat er toch geheid moest worden naast de schuur en daardoor dus ook het wasplein deels moest worden vernieuwd, besloot de akkerbouwer het gelijk maar goed aan te pakken en een geheel onderheide was- en vulplaats aan te leggen. Door volledig te onderheien verzakt de wasplaats niet en is het fundament stevig genoeg om -eventueel in de toekomst- de wasplaats te overkappen. “Als het toch aangepakt moet worden, dan moeten we het ook maar gelijk goed en toekomstbestendig doen.”

Collectieve aanvraag POP3-subsidie

Naast Bakker waren er meer akkerbouwers die interesse hadden in de aanleg van een was- en vulplaats. Gezamenlijk hebben ze een aanvraag voor een POP3-subsidie ingediend, die 90% van de investeringskosten moest dekken. De provincie Flevoland had geavanceerde was- en vulplaatsen onder POP3 geschaard.

Een collectieve aanvraag was wel nodig, omdat het investeringsbedrag boven de € 250.000 moest liggen. Bakker werd ingeloot. Hij denkt dat meegewogen heeft dat zij voorstelden een deel van de investering zelf te bekostigen. “Collega-telers die een aanvraag voor 100% van het investeringsbedrag hadden ingediend, zijn afgewezen.”

Wasplaats valt duurder uit

Uiteindelijk betaalt Bakker niet 10% van de aanlegkosten, maar 40%. Dat komt vooral omdat hij de was- en vulplaats groter en luxer maakte dan het ingediende voorstel. Het subsidiebedrag blijft gelijk, maar de aanleg valt duurder uit. Zo wordt het vloeroppervlak van de wasplaats groter, volledig onderheid en bestaat de vloeistofdichte vloer uit gestort beton in plaats van aan elkaar gekitte betonplaten of asfalt.

De vloer voldoet nu dan ook aan de voorschriften om buiten de trekkers met diesel af te tanken, zonder dat gemorste brandstof de grond in kan trekken. Voorheen stond de dieseltank binnen, maar deze heeft hij naast de regentank laten plaatsen. De gestorte vloer was door een aannemer begroot op € 26.000, zo’n € 16.000 meer dan een betonplaten vloer zou kosten. Bakker hield de aanleg goedkoper, doordat hij en zoon Kevin al het graafwerk zelf deden en al het leidingwerk zelf aanlegden.

Regelgeving wordt in de toekomst alleen maar verder aangescherpt, richting erfemissie

In eerste instantie zou de aanleg van de was- en vulplaats € 28.500 kosten, waarvan € 25.650 gesubsidieerd. Met alle extra wensen was de wasplaats beduidend hoger begroot, maar vanwege al het eigen werk kwam de werkelijke investering uiteindelijk uit op circa € 42.000. Zo’n € 16.000 betaalde hij dus uiteindelijk zelf. De extra investering en uren is het wel waard geweest, vindt Bakker. “Regelgeving wordt in de toekomst alleen maar verder aangescherpt.” Omdat drift naar oppervlaktewater door alle driftreductietechnieken nagenoeg is geminimaliseerd, verwacht de akkerbouwer dat de focus in de nabije toekomst verlegd gaat worden naar erfemissie. “Daar hoef ik me nu dus geen zorgen meer over te maken.”