premium
Foto: Peter Visser
Met een dubbel scherm en verticale ventilatoren, als aanvulling op de standaard bedrijfsuitrusting, kan fors op energie worden bespaard.
In een proef bij Delphy Improvement Centre bleek dat dit niet ten koste hoeft te gaan van de kwaliteit. Dit jaar is zelfs nog een stap extra gezet naar drie schermdoeken.
Bij Delphy Improvement Centre in Bleiswijk (Zuid-Holland) was het doel van het project ‘Energiezuinige paprikateelt met goede kaliteit’ om in teeltseizoen 2015-2016 te volstaan met een gasverbruik van maximaal 20 kuub gas per vierkante meter. Dat is ongeveer een derde van wat bij veel telers gebruikelijk is.
Het is in deze proef in het kader van het programma ‘Kas als Energiebron’ uiteindelijk gelukt om praktijkwaardig te telen en te produceren met een gebruik van 17 m3/m2. Op 30 september lag het gasverbruik ten behoeve van verwarming nog slechts op 13,6 kuub per vierkante meter. Dat is een grote prestatie, ongeveer 8 kuub minder dan in de praktijk. In de weken 34 tot en met 37 werd als voorbeeld slechts 0,02 , 0,09 , 0,04 en 0,03 kuub gas per week verstookt.
Geen binnenrot en andere schimmels
Met een beoordeeld klasse 2 percentage van 3,3% cumulatief was de kwaliteit naar tevredenheid. Er zijn geen binnenrot-vruchten aangetroffen, ondanks het telen bij hogere temperaturen en meer vocht. Ook andere schimmels veroorzaakten geen problemen. Belangrijk is dat er geen concessies zijn gedaan aan de kastemperatuur ter wille van energiebesparing. Vorig jaar gebeurde dat nog wel. Toen werd soms de temperatuur niet gehaald en kwam het gewas met te lage temperaturen uit de nacht. Dat resulteerde in 2015 in meer vruchtkwaliteitsproblemen.
Tijdens de eerste teeltmaanden kon maar weinig energie worden bespaard, omdat toen een maximumbuis van 60 graden werd aangehouden voor voldoende temperatuur. Eerst was die maximumbuis lager, maar deze is later toch verhoogd om aan voldoende zetting te komen. De piekweek zat op een kuub gas per vierkante meter. Het plan is om dit jaar nog minder te gebruiken.
Intensief geschermd, weinig afgelucht
Tot eind september is in de proef 4.026 uur geschermd met het bovenste energiescherm dat binnenvallend licht diffuus maakt. Het onderste scherm is in diezelfde periode 4.412 uur gesloten geweest. Dit is fors meer dan in de praktijk wordt toegepast. In de proef zijn de schermdoeken een jaar lang elke dag gebruikt. Daarmee is gedurende tweederde van de totale teeltduur geschermd.
Het onderste schermdoek ging pas open bij een verschil van 4 graden of minder tussen de temperatuur boven en onder het doek. Vanaf week 10 was tevens 300 watt instraling een grens waarbij het tweede doek pas open ging. Er zijn geen doekkieren gebruikt.
Het is goed gelukt om tijdens de gehele teelt hoge temperaturen te realiseren met twee schermen, zonder minimumbuis. Daardoor wordt ook geen verdamping gestimuleerd, waardoor geen energie nodig is voor onnodige vochtafvoer. Ter compensatie voor de minimumbuis zijn verticale ventilatoren opgehangen.
Geen tijd voor tussentijdse ingrepen
Er is intensief geschermd en weinig afgelucht. De temperatuur ging dus langzaam naar de voornacht van 19 graden. In warmere nachten was er zelfs niet of nauwelijks sprake van een voornacht. Om vocht en CO2 binnen te houden, is behoorlijk geknepen met de luchtramen. Er zijn hoge etmaaltemperaturen gerealiseerd, waarbij overdag al snel temperaturen boven de 30 graden werden opgezocht. Rond zonop werd geprobeerd op 27,5 graden te zijn.
De proef werd wekelijks bezocht door een begeleidingscommissie van telers. Er was dus geen gelegenheid voor allerlei tussentijdse ingrepen, zoals ze zelf gewend waren. Dit bleek achteraf ook niet nodig. “Het was opvallend dat de klimaatcomputer het zo goed oppakte. Je kunt meer vertrouwen op de instellingen dan je denkt.”
‘Je kunt meer vertrouwen op de instellingen van de klimaatcomputer dan je denkt’
Uitstraling tegengaan
Uitstraling tijdens heldere nachten kan de kop van de plant flink doen afkoelen. Om de kop van de plant en vruchten warm te houden, werd daarom in de proef geschermd bij te veel uitstraling. Monitoring met een netto uitstralingsmeter gaf aan wanneer dit het geval is. Dit schermen gebeurt ook als buitentemperaturen hoog zijn, bijvoorbeeld tijdens zomeravonden. In dat geval lopen beide schermen voor 80% dicht, zodat een overlap ontstaat tussen het bovenste en onderste scherm. De uitstraling wordt zo tegengegaan, terwijl er warmteafvoer mogelijk blijft. Op zomeravonden bleven de schermen zo bijvoorbeeld tussen 22.00 uur en 2.00 uur in deze stand, om ze daarna beide volledig te sluiten.
De watergeefstrategie bij Delphy-IC was redelijk conform de praktijk, met 3 cc per joule en realisatie van 33% tot 35% drain. De plantbelasting was constant hoog. Voor Maranello was 40 tot 50 vruchten per vierkante meter best fors. Vanwege die hoge plantbelasting in de zomer bleef de maatsortering iets fijner. In week 38 zat het vruchtgewicht alweer op 187 gram, wat echter ook nog niet superzwaar is voor Maranello.
Schermen tegen zon
Omdat het bovenste doek zonlicht diffuus maakte, kon het ook goed ingezet worden om in de zomer overtollige instraling weg te schermen. Specifiek voor dit doel zijn 308 schermuren gemaakt tot en met week 37. Bij 600 of 700 watt ging het scherm dicht.
Bij wegschermen van de zon ging het bovenste doek voor 80% dicht en het onderste doek voor 15%. De kleine overlap was voldoende om directe instraling op planten en vruchten te voorkomen. Dit is een voordeel ten opzichte van een enkel doek, waar onder ongeschermde stroken ten behoeve van temperatuurventilatie makkelijk brandplekken op vruchten kunnen ontstaan. Ondanks hogere temperaturen was het enkele ‘neusje’ niet meer dan ook in de praktijk werd waargenomen.
In de proef 2016-2017 is de kas-isolatie verder verhoogd door drie doeken toe te passen. Het onderste dradenbed is daartoe voorzien van een dubbel scherm op één gezamenlijk profiel, met 5 centimeter luchtspouw. Doel is om het energiegebruik in de winter te reduceren tot maximaal 0,7 kuub/m2/week en tijdens koude nachten de kop van de plant een paar graden warmer te houden door minder uitstraling. Het totaalgebruik zou volgens de prognose op 15 kuub uit moeten kunnen komen.
Sturing op een netto stralingsmeter, en realisatie van een uniform klimaat zonder vochtschokken, moeten binnenrot voorkomen. Bij het lage energieverbruik wordt ook gestreefd naar een efficiënte inzet van CO2, met een beperking tot 22,5 kilo (maximaal 0,8 kilo/m2/week op basis van lichtintensiteit en een maximale concentratie van 700 ppm).
Dit artikel staat ook in de paprikaspecial. Lees meer in de digitale versie
Beheer
WP Admin
Bewerk bericht