‘Energietransitie staat op de tocht’

Vol trots tekenden 33 organisaties, overheden en bedrijven in maart 2019 het Tuinbouwakkoord. Landbouwminister Carola Schouten gaf de sector nog een dik compliment: “Jullie kunnen goed voor jezelf zorgen.”

In het akkoord staan dan ook ferme taakstellingen, die op een aantal terreinen veel verder gaan dan noodzakelijk. Zoals op het gebied van klimaat. In de klimaattafel landbouw was al eigenhandig de taakstelling opgeschroefd van 3,5 naar 6 megaton CO₂. De glastuinbouw pakte hierin het initiatief: klimaatneutraal in 2040.

‘Foutje’ zorgt voor forse stijging ODE-tarief

De champagne is intussen wel verschaald. De energietransitie stokt. De oorzaak is tweeledig: een historische lage gasprijs en een ‘foutje’ in de belastingplannen van dit jaar. Nederland kent al sinds 2013 een Opslag Duurzame Energie- en Klimaattransitie (ODE), bedoeld om de SDE-subsidies voor energietransitie te bekostigen. In het Belastingplan 2020 is ingezet op een forse ODE-tariefstijging voor de groep gebruikers, met daarin nou net veel glastuinders, die juist vanwege hun versneld afschakelen van fossiel meer stroom van het net zijn gaan afnemen.

Den Haag heeft de fout wel zo’n beetje toegegeven, maar lijkt onmachtig om het ook ruimhartig op te lossen. Voor 2021 en 2022 komt er wel een compensatie. Maar 2020 is voor rekening van de tuinder. En nog los daarvan: het heeft een forse knauw gegeven in het vertrouwen van de telers in de overheid.

Lees ook: Energietransitie behoeft nieuwe impulsen

Corona maakt gasprijs goedkoop

Daar komt bij dat de gasprijs historisch laag is. De dagprijs zakte het afgelopen jaar zelfs naar 5 cent per kubieke meter. Dat heeft alles te maken met corona. De vraag naar gas zakte nog harder dan de producenten hun productie konden laten dalen. Glastuinders met een wkk, die ze wellicht op halve kracht of helemaal uit hadden gezet, grijpen nu gretig terug naar deze op zich super efficiënte manier van produceren van warmte, stroom en CO₂ voor de planten. Tuinders met investeringsplannen in windenergie of duurzame warmte stellen die nog even uit.

Kortom, het tempo van de energietransitie moet worden bijgesteld. Dit is ronduit teleurstellend. De glastuinder ziet dan ook alweer een extra Haagse heffing op gas op zich afkomen, om de energietransitie weer vlot te trekken. Hopelijk deze keer dan wel met meer beleid dan die brute ODE-operatie.