Energiebedrijven sloten ogen voor toekomst

De energiebedrijven klagen dat het overaanbod van stroom hun voortbestaan bedreigt. Alsof niemand ze verteld heeft dat de energiemarkt geliberaliseerd heeft, willen ze graag dat heel ouderwets de gebruiker betaalt voor hun gebrek aan marktinzicht.

door Rop Petit, energieadviseur

Accountantsbureau PwC heeft onderzoek gedaan naar de toekomst van de Nederlandse energiebedrijven en trekt conclusies. De belangrijkste luidt als volgt: “De snelle opkomst van lokaal opgewekte energie, vooral zonne- en windenergie, leidt ertoe dat de financiële situatie van de grote energiebedrijven in Europa onder zware druk komt te staan.”

Hé wacht even, dus door milieuvriendelijke energietoepassingen gaan de Nederlandse energiebedrijven kapot.

Is dat zo? Ik denk het niet, en als je tussen de regels in het rapport verder leest, durf ik mijn eigen mening zelfs met argumenten uit dat rapport te onderbouwen. Zo zegt meer dan 90 procent van de door PwC geconsulteerde voorzitters van de raden van bestuur van energiebedrijven dat de verdienmodellen van hun bedrijven, die traditiegetrouw energie produceren en verhandelen, op termijn niet langer houdbaar zijn. Dus ze zeggen dat de markt verandert en dat ze mee zullen moeten veranderen om te kunnen overleven. Volgens mij doet iedere tuinbouwondernemer, sterker nog, iedere ondernemer niet anders, want anders heb je geen afzet meer. Een nieuw model auto, snoeppaprikaatje, mobiele telefonie, noem maar op. Marktontwikkelingen die door de industrie zijn opgepakt. Het bouwen van een elektriciteitscentrale duurt jaren. In de tijd dat we in het Westland Congestiemanagement opgelegd kregen vanwege capaciteitstekorten op het elektriciteitsnet werd ook meer bekend over toekomstverwachtingen voor het energieverbruik. En tóch werden er nog jaren later centrales bijgebouwd, die deels voor eeuwig in de mottenballen blijven staan.

Het Zeeuwse Delta kan niet overleven zonder financiële ondersteuning van waterbedrijf Evides en het netwerkbedrijf. Maar niemand trekt de stekker uit Delta, terwijl er wel fors kosten gemaakt worden die wij met zijn allen betalen.

In 2008 meldde onder andere Cogen, de belangenvereniging voor wkk, dat er forse overcapaciteit dreigde voor in Nederland opgewekte elektriciteit. Maar de bouw van centrales ging en gaat gewoon door. Ze dreigen gewoon met netuitvalrisico’s als dat nodig is om een vergunning te krijgen.  Ondanks de geliberaliseerde markt, is er in het dénken nog steeds sprake van een nutsbedrijf.

Sorry voor de goedwillenden, maar mijn conclusie over de energiebedrijven is snoeihard: een nutsbedrijf doet wat het vindt dat het moet doen, en als ze geld tekortkomt, gaan de tarieven omhoog. Ze bouwen centrales die niet nodig zijn, leven van netwerken die allang betaald zijn en lopen jaren achter de markt aan. Marktwerking? Marktvraag en aanbod? Nog nooit van gehoord.