Emotie is afzetkans

Voor de vee- en vleessector is het nieuwe jaar slecht begonnen.

Het dioxineschandaal in Duitsland heeft een scherpe prijsdaling van het varkensvlees en de eieren tot gevolg gehad. Tegelijkertijd hebben NGO’s als Wakker Dier hun campagne tegen de kiloknallers en de megastallen met 700 koeien of 200.000 kippen opgevoerd. Steeds meer consumenten zijn bezorgd over het dierenwelzijn in de intensieve veehouderij.

Supermarkten zijn gevoelig voor deze emotie en stellen voorwaarden aan hun leveranciers. Friesland Campina en de LTO-Vakgroep Melkveehouderij steken hun nek uit door bijvoorbeeld te pleiten voor behoud van weidegang. In 2020 moet 80 procent van de melkkoeien nog in de wei lopen. Elke melkveehouder moet voorlopig vrijwillig een bijdrage leveren aan deze doelstelling in het duurzaamheidsplan van Campina.

Twee vergelijkbare problemen in de tuinbouw
De voedingstuinbouw en de handel zijn op een vergelijkbare manier door de markt onder druk gezet om de emoties rondom ‘’gif op groenten en fruit’’ uit te bannen. Rationele argumenten van de sector maken weinig indruk. De supermarktinkopers in onze voornaamste afzetgebieden stellen bovenwettelijke residunormen. De Nederlandse telers en de importeurs hebben op bewonderenswaardige wijze hierop ingespeeld.

Ondertussen krijgt een tweede kwestie steeds meer aandacht in de media. Terwijl het Productschap Tuinbouw in 2010 en 2011 € 4 miljoen investeert in een innovatieve campagne om het negatieve imago van arbeid in de tuinbouwketen om te buigen, waren er in de zomer en herfst van 2010 weer vervelende incidenten rondom illegale arbeid. Ook werden dubieuze praktijken gesignaleerd bij de inzet van Polen, Bulgaren en Roemenen bij de oogst van champignons, aardbeien, asperges en glasgroenten. De onwettigheid van deze constructies is voor de Arbeidsinspectie heel lastig aan te tonen.
Een bijkomend probleem voor telers en handelaren die niet met ondoorzichtige arbeidsconstructies werken, is het terreinverlies aan telers en handelaren die wel met de constructies werken.

Vragen over arbeidsconstructies
Supermarkten stelden vanwege de schadelijke publiciteit onmiddellijk vragen aan hun leveranciers. Zij eisten garanties dat de buitenlandse oogstmedewerkers volgens Nederlandse wettelijke arbeidsvoorwaarden worden uitbetaald. Dit is tenminste het wettelijk minimumloon of op basis van algemeen verbindend verklaarde CAO’s zoals de CAO van de uitzendorganisaties. Bovendien moet de huisvesting van tijdelijke buitenlandse werknemers voldoen aan de wettelijke of gemeentelijke voorschriften en vergunningen.

Paddenstoelensector neemt voortouw
Na veel en langdurig overleg tussen belanghebbende partijen in de paddenstoelensector, waaronder enkele handelsbedrijven, Lutèce, ZLTO, LTO-Nederland en Frugi Venta lijkt er een oplossing in zicht te komen. Een vrijwillig keurmerk, dat staat voor eerlijk beloonde arbeid. Het keurmerk is toepasbaar in de gehele groenten- en fruitsector. De details van het keurmerkplan zullen binnen enkele weken aan alle stakeholders worden gepresenteerd.