Elfrich Foundation: bioteelt volledig digitaal aangestuurd

De Elfrich Foundation bestaat uit een IT-bedrijf en het biologische teeltbedrijf van de familie Elfrich. Het bedrijf in het Duitse Saerbeck laat zien hoe de productie en verwerking van biologisch geteelde groenten volledig digitaal aan te sturen zijn.

De gekwalificeerde ingenieur Josef Elfrich leidt al ongeveer veertig jaar het softwarebedrijf Beosys in Bocholt (D). Dat bedrijf ontwikkelt en ondersteunt sinds 1986 ERP-software voor meer dan 600 machinebouwbedrijven. ERP staat voor Enterprise Resource Planning en betekent zoveel als ‘planning van alle bedrijfsmiddelen’. Zijn broer beheerde lange tijd de op gangbare wijze opgezette boerderij van hun ouders. Om beide bedrijven te verzekeren van een goede toekomst werd in 2015 de Elfrich Foundation opgericht. De boerderij werd in de loop van 2018-’19 gesloopt en daarvoor in de plaats kwam een biologisch groenteteeltbedrijf. Leidraad binnen het bedrijf is om de schaarse productiemiddelen zo goed en efficiënt mogelijk in te zetten. Daarbij wordt gebruikgemaakt van het doorontwikkelde softwareprogramma ERP, geeft Elfrich aan in Gemüse 8-2024.

Ecologisch en economisch werken

Beosys beschikte al over een geavanceerd ERP-systeem dat alle operationele processen in de machinebouw in kaart bracht. De kernprocessen rondom de biologische tuinbouw zijn door Beosys binnen drie jaar uitgebreid naar een nieuw ERP-systeem. De oorspronkelijke versie bevatte alle processen die nodig zijn om een ​​bedrijf te runnen, zoals de financiën, personeelszaken, productie, logistiek, dienstverlening, planning van materiaalbenodigdheden en inkoopzaken. De uitbreide versie bevat ook het verbinden van klanten en leveranciers en het aanpassen aan enkele speciale kenmerken in de groenteproductie. Het doel van de IT-specialisten in Bocholt is om vanuit duurzaamheid, biodiversiteit en digitalisering ecologisch en economisch te werken en binnen 24 tot 48 uur gezonde biologische groenten van het veld bij de consument te hebben. De ERP-software voor groenteteelt zal in loop van de komende jaren ook beschikbaar komen voor andere groenteproducenten.

Alle processen op teeltbedrijf gedigitaliseerd

Dankzij de software zijn nu alle processen op het biologische teeltbedrijf van Elfrich gedigitaliseerd. De communicatie met klanten en leveranciers verloopt via een internetplatform. Alle commerciële processen, inclusief bestellingen uit de horeca en alle boekhouding, zijn gedigitaliseerd. Daardoor is er geen administratieve rompslomp meer.

Dankzij ERP-software zijn alle processen op het biologische teeltbedrijf van Elfrich gedigitaliseerd.

De digitale samenhang van alle processen, zoals vraagplanning, teeltwisseling, teeltplanning, planten, irrigatie, gewasverzorging, oogsten en levering aan de klant via de natuurvoedingshandel zorgt voor een zeer efficiënte manier van werken. Hierdoor worden de belasting van het ecosysteem en het verbruik van hulpbronnen tot een minimum beperkt. Alleen op de in Duitsland relatief hoge arbeidskosten heeft het systeem geen invloed. “Helaas kunnen we die niet wegrationaliseren”, merkt Elfrich op. “Op een gegeven moment is het punt bereikt waarop alle technische mogelijkheden zijn uitgeput om nog te kunnen produceren bij aanhoudend stijgende kosten en dalende verkoopprijzen.”

Veelzijdig regionaal aanbod

Vijf jaar geleden werd de ouderlijke boerderij van Elfrich gesloopt. Door een langdurige investeringsachterstand was het namelijk vanuit economisch oogpunt niet mogelijk de gebouwen te renoveren. Daarom verrees op het voormalige boerderijterrein het groenteteeltbedrijf Elfrich. Dat werd gebouwd volgens de eisen van deze tijd. Tevens werd het machinepark gemoderniseerd, zodat het nu voldoet aan de eisen die de biologische sector stelt aan een plantaardig productiebedrijf.

Anno 2024 teelt het bedrijf op ongeveer 40 hectare vollegrondsgroenten (zie bedrijfsprofiel). Als regionale leverancier zijn de groenten binnen 24 tot 36 uur na de oogst bij de natuurvoedingshandel. Er is sprake van een continue koelketen.

Oogst vanaf mei

De geoogste sla gaat in de loods direct door een koudwaterbad.

Begin maart start het plantseizoen en vanaf mei worden de eerste groenten geoogst. “Omdat het bedrijf nog relatief nieuw is, kijken we nog welke kant we qua teelten op gaan”, zegt operations manager Jan Wortmann. De teeltduur van de buiten geteelde groenten bedraagt ​​vier tot twaalf weken, afhankelijk van het seizoen en het gewas.

Wat binnen het teeltplan belangrijk is, dat is het kunnen garanderen van het leveren vanaf de twintigste kalenderweek. Dat betreft dan groothandels en regionale horecagelegenheden met daarnaast nog een klein deel via de seizoensboerderijwinkel en de in ontwikkeling zijnde Regional Bio GmbH. Het beheer daarvan doet het Regional Organic Supply Network Münsterland. Daartoe behoort ook de Elfrich Foundation, en het staat voor dagelijkse versheid rechtstreeks van het veld in de regio. Het netwerk ziet zichzelf als dienstverlener tussen biologische boeren in de regio en restaurants, inclusief out-of-home leveranciers. “Dat is een langetermijntraject voor het regionale, biologische aanbod. We hebben nu de eerste bedrijven gevonden die samenwerken”, aldus Elfrich.

Klanten jaarrond bedienen

Tijdens de wintermaanden valt er weinig te beleven op het bedrijf. Tot nu toe vond de laatste levering plaats in kalenderweek 48. De winteroogst veldsla en bewaarbare wintergroenten zijn bedoeld om het tekort aan aanbod in de winter enigszins te dichten. Het doel voor de komende jaren is om klanten jaarrond te bedienen, omdat bij ‘regionaal-biologisch’ het marketingtraject in de toekomst het hele jaar zal doorlopen. Immers, restaurants verwachten ook in de winter regionale en vooral verse groenten.

Op het bedrijf is het oogsten aan de orde van de dag. Het uitleveren aan biologische groothandels en restaurants gebeurt vijf dagen in de week. De digitalisering omvat alle operationele processen, zonder dat de maximaal veertien Roemeense seizoensarbeiders er rechtstreeks mee te maken hebben. Zij ontvangen een lijstuitdraai, aan de hand waarvan ze gaan oogsten in oogstkistjes.

Ons doel is om de werkprocessen zo gestroomlijnd mogelijk te maken en communicatiefouten te elimineren

Het planten gaat aan de hand van plantlijsten. Daarop staat precies op welk bed het planten moet beginnen en op welk bed het moet eindigen. Alle trekkers zijn gps-gestuurd op basis van John Deere-technologie en er wordt gewerkt volgens het vaste rijpadensysteem. Alle machines zijn afgesteld op een spoorbreedte van 2 meter, de netto bedbreedte is 1,65 meter. De rijafstand bedraagt ​​27,5 of 55 centimeter.

Onkruidbestrijding vindt plaats met behulp van sensoren of camera’s in de rijen en in sommige gevallen tussen de planten. Afhankelijk van het weer en het gewas is het nodig om tussen de planten maximaal twee keer extra handmatig te schoffelen. Alle velden, irrigatieblokken en zelfs de individuele bedden zijn genummerd, wat ook praktisch en eenduidig ​​is bij de communicatie met de seizoenswerkers. “Ons doel is om de werkprocessen zo gestroomlijnd mogelijk te maken en communicatiefouten te elimineren”, zegt Wortmann.

Aanpak onkruid en plagen

Op het Bioland- en Naturland-gecertificeerde bedrijf is chemische gewasbescherming uitgesloten. Het belangrijkste onkruid op de snel opwarmende zandgrond is melganzevoet. Dat onkruid pakken ze grotendeels mechanisch aan, soms door het af te branden zoals bij babyspinazie, zelfs meerdere keren na het zaaien. Want met een rijafstand van 5 centimeter is het niet of nauwelijks mogelijk om te schoffelen. Tegen insecten, zoals het koolwitje, dekken ze gewassen af met insectengaas. Dat biedt tevens bescherming tegen hazen en herten. Bij slasoorten wordt gebruikgemaakt van wildnetten. Bij niet afgedekte gewassen zorgen duiven af en toe voor vraatschade aan net geplante planten.

Veel technologie in gebruik

De elektrisch individueel regelbare magneetventielen zijn voorzien van veldnummers (2) en irrigatieleidingnummer (3).

Op de zandgronden rond Saerbeck is telen zonder irrigatie niet mogelijk. Dat gebeurt via een buizensysteem met sproeiers. Een sectie omvat acht bedden plus een irrigatiestrook van 2 meter in het midden, wat resulteert in een totale breedte van 18 meter. De hydranten worden aangestuurd via intranet of internet. Bronnen dekken de huidige waterbehoefte van ongeveer 25.000 kuub per jaar. In de toekomst zal het water worden opgeslagen in een bassin en in de winter kan het bassin worden aangevuld met water uit de Saerbecker Mühlenbach.

Het oogsten is nog grotendeels handwerk. Daarbij wordt wel gebruikgemaakt van een oogstband over de breedte van vier bedden. Het oogsten van babyspinazie, kruiden en soortgelijke gewassen gaat met een zelfrijdende machine van Trinkel Groentetechnologie. Direct na de oogst gaan alle gewassen door een wastunnel. Vervolgens worden ze gekoeld en een deel ook gedroogd.

Statiegeldsysteem ontwikkeld

Alle kruiden worden handmatig in de werkruimte gebost en in kistjes gedaan.

Ongeacht de weersomstandigheden worden de kruiden altijd in de verwerkingshal gebost. Voor kortstondige opslag bij 1 tot 3 graden tot aan het moment waarop het verwerkte product op transport gaat, is er een koelcel beschikbaar. Het transport is eveneens gekoeld. Het product zit verpakt in groentekratten waarvoor een statiegeldsysteem is ontwikkeld. Dit laat nog maar eens zien dat alle processen op het biologische bedrijf van Elfrich in hoge mate getechnoliseerd zijn, vanaf het planten tot aan het oogsten tot aan het leveren aan de klant. Dat betekent zo efficiënt mogelijk werken en een zo kort mogelijke tijd tussen het oogsten van verse groenten en het leveren aan de klanten. Zo biedt digitalisering voordelen voor beide schakels in de keten, blijkt uit deze implementatie in de praktijk.

Medeauteur: Stan Verstegen