premium
Foto: Ruud Ploeg
De energiekosten van een elektrisch aangedreven pomp zijn aanzienlijk lager dan van een diesel. Een voorwaarde en meteen een beperking is de beschikbaarheid van een aansluiting.
Energie is verreweg de grootse kostenpost van een regeninstallatie. Iedere situatie is anders en daardoor is iedere rekensom ook anders, maar de orde van grootte is snel duidelijk.
Reken voor een dieselpomp 10 liter brandstof per uur, dan kost dat ruwweg € 10 per uur. Vervang die voor een 30 kW elektrisch aangedreven pomp en het kost je ruwweg € 3 per uur aan energie. Dat is gerekend met € 0,10 per kWh. Voor veel bedrijven zal € 0,15 dichterbij hun situatie zitten, maar dan zijn de energiekosten nog steeds minder dan de helft.
Grootverbruikers hebben een gunstiger tarief, een aantal bedrijven heeft zonnepanelen en zowel diesel- als stroomprijzen zijn dagkoersen, waardoor de rekensom per situatie verschilt. Zoals ook de benodigde investering kan verschillen.
Lees verder onder foto
Terugverdientijd
Ton Lavrijssen van Bauer-importeur Smits in Veldhoven heeft een rekenvoorbeeld van een praktijksituatie: 20 hectare zes maal per jaar 30 millimeter beregenen tegen 47 kuub per uur, gerekend met 8 liter dieselverbruik per uur, betekent elektrisch beregenen met een 20 kW belaste pomp een besparing van € 4.200 per jaar. Dat geeft een terugverdientijd van afgerond drie jaar als de diesel wordt stilgezet en vervangen door elektrisch. Halveer je het aantal keren beregenen, dan wordt de terugverdientijd bijna 5,5 jaar.
Infrastructuur bepaalt haalbaarheid
Situaties zijn sterk verschillend, waardoor het raadzaam is een deskundig bedrijf te laten adviseren, maar het verschil in de energierekening is wel zodanig groot dat het in veel gevallen aantrekkelijk is om de overstap te maken. En er zijn ook bijkomende voordelen: het maakt geen lawaai, vergt geen onderhoud, is makkelijk te automatiseren en er wordt geen brandstof gestolen!
Infrastructuur
Je kunt je arm en rijk rekenen, maar elektrisch is eigenlijk altijd voordeliger dan diesel, stelt ook Evert Robbemont van het gelijknamige mechanisatiebedrijf in Smilde. Robbemont heeft zich de afgelopen jaren in alle aspecten van het elektrisch beregenen verdiept en meerdere installaties geleverd. Het heikele punt is dat er een geschikte elektrische aansluiting moet zijn. Op het erf is altijd wel stroom beschikbaar, waardoor het voor een flinke huiskavel ideaal is om de pomp, al of niet ondergronds, bij het erf te plaatsen.
Praktisch punt is dat de netaansluiting zwaar genoeg moet zijn. Een 30 kW motor trekt 65 ampère, rekent Robbemont voor. Dat past bij een drie maal 80 ampère aansluiting als er verder geen grote gebruikers meedraaien.
Lees verder onder foto
Dikte van de kabels
Verzwaren kan vrij eenvoudig door zwaarder af te zekeren, maar een volgend punt is of de dikte van de kabels er ook op berekend is. Moeten de kabels vanaf de trafo van de energiemaatschappij naar de meterkast op het erf worden verzwaard, reken dan op € 900 eenmalig voor de aansluiting en € 22 per meter voor de kabel. Of dat nodig is en hoeveel meter kabel er gelegd moet worden, verschilt per situatie waardoor die kostenpost ook aanzienlijk kan verschillen.
De overstap naar elektrisch is altijd maatwerk en vergt daarom voorbereiding, maar zeker als er ook kabels gelegd moeten worden, moet je een jaar rekenen voor alles is gerealiseerd.
690 volt
Kan de meterkast genoeg stroom leveren, dan moet de stroom nog naar de pomp. De zwaarte van de kabel die nodig is, bepaalt de prijs. Hoe dikker hoe duurder, maar dikker geeft ook minder energieverlies en dat begint te tellen bij lengtes van honderden meters.
De motoren waar het bij beregenen om gaat, zijn vrijwel zonder uitzondering 400/690 V-motoren. Die kun je op 690 volt laten draaien (driehoek geschakeld) waardoor de kabel dunner kan zijn omdat de stroomsterkte afneemt.
Om vanuit de meterkast 690 volt op de kabel naar de pomp te krijgen, is een transformator nodig. Reken op € 3.500 voor een transformator. De lengte van de benodigde kabel bepaalt dus of je met een dunnere kabel genoeg bespaart om de kosten voor een 690 volt-transformator goed te maken.
Lees verder onder foto
Ondergrondse leidingen
Een elektrische pomp heeft door de afhankelijkheid van een stroomvoorziening een vaste plek, waardoor het water met slangen of buizen naar de haspel moet worden gebracht. In veel gevallen is een permanente ondergrondse leiding langs de kopakker dan een oplossing. Zijn de aansluitingen (hydranten) goed geplaatst, dan is er minimaal gesleep met buizen of slangen om de haspel te verzetten.
Hoe dikker de leiding, hoe lager het energieverlies. Een 160 millimeter pvc-buis geeft bij 80 kuub per uur op een lengte van een kilometer 1 bar drukverlies. Reken dat zo’n leiding inclusief hydranten, exclusief het graven van de sleuf, op € 17,50 per meter komt.
1 bar is ook het maximaal aanvaarbare drukverlies in de aanvoerleiding, zoals 1-2% energieverlies dat is voor een elektriciteitskabel. Bedenk dat een ondergrondse waterleiding altijd goedkoper is dan een kabel.
Lees verder onder foto
Aantal uren dat de regenhaspel draait, neemt toe
Maatschap De Winter beregent al jarenlang, maar met de zomers van de afgelopen jaren wordt het aantal uren dat de haspel draait steeds groter en loopt de energierekening evenredig op. In 2018 draaide de haspel 2.000 uur en ging er voor € 42.000 aan brandstof voor de motorpomp doorheen.
In 2019 is er overgestapt op een elektrische pomp. Dat leverde een kostenpost op voor elektrische energie van € 4.000. De investering bedroeg dik € 16.000. Daarvan was € 5.600 voor 80 meter kabel die van de meterkast in de schuur naar de pomp achter op het erf is gelegd. Met 1.000 meter 5 duims brandweerslang op een haspel is het hele bedrijf vanuit de bron op het erf van water te voorzien.
Een ondergrondse leiding met hydranten is wel overwogen. Arbeidstechnisch het mooiste systeem, stelt Jan, maar de aanvoerslang had ik al en werkt ook best goed, plus dat je met hydranten langs de kopakker vroeg of laat toch een keer een hydrant raakt en schade oploopt. Vandaar dat ik daar niet voor heb gekozen.
Zonnepanelen
De maatschap was al grootgebruiker, waardoor het stroomtarief gelijk bleef, ook nadat ze de netaansluiting lieten verzwaren van drie maal 80 naar drie maal 200 ampère. Dat kon vrij gemakkelijk, omdat de kabel van het trafohuisje naar de meteraansluiting al was voorbereid op 250 A.
Op de schuur liggen 628 zonnepanelen. Die liggen er vanaf 2015 en daar is SDE Plus-subsidie voor verleend. De terugverdientijd is begroot op zeven jaar. Maar ook zonder zonnepanelen zou de rekensom voor elektrisch beregenen er niet veel anders uitzien en was de keuze ook niet anders geweest.
Met één haspel lukte het dit jaar niet om helemaal rond te komen en er is er ook aanvullend nog met een tweede haspel op de dieselmotor gedraaid.
• 85 hectare
• 628 zonnepanelen
• € 16.000 aan investeringen
Lees verder onder foto
Naast energiekosten telt ook het gemak
“Wij zitten op droogtegevoelige grond waar eigenlijk ieder jaar wel wordt beregend”, vertelt René Kuijten. De percelen zijn redelijk gunstig verkaveld om te beregenen en zijn voorzien van ondergrondse leidingen met hydranten. Totaal ligt er wel een paar kilometer buis onder de grond en zijn er twee haspels beschikbaar.
Er wordt uit drie ondergrondse putten gepompt, waarvan twee zijn voorzien van een elektrische pomp. De eerste put draait al 23 jaar elektrisch, de tweede kreeg in 2012 een elektrische pomp. Voor de derde put staat een motorpomp. Die ligt op een plaats waar het moeilijk is om een elektrische aansluiting te realiseren, anders was dat ook een elektrische pomp geworden. De energierekening van elektrisch beregenen is immers duidelijk minder dan in het geval van een motorpomp.
De dieselmotor gebruikt zo’n 8 liter per uur. Op elektrisch becijfert Kuijten gerekend met een kWh-prijs van € 0,15 de energiekosten van het beregenen op bijna de helft van de brandstofkosten van de dieselmotor. Een deel van de stroom komt van eigen zonnepanelen, maar ook die waardeert Kuijten tegen € 0,15 per kWh.
Gemak
Elektrisch spaart op energiekosten, maar ook het gemak telt. Moet er volop worden beregend, dan kom je met twee haspels op 80 hectare maar nauwelijks rond en dan wil je makkelijk en bedrijfszeker werken. Een elektrische pomp is een kwestie van op een knop drukken, terwijl een dieselmotor toch meer aandacht en ook onderhoud nodig heeft.
De mais is in augustus twee keer beregend en die staat er nu mooi bij. Het grasland kreeg ook meerdere keren een beurt. Daar geeft beregenen nog niet direct een enorme extra opbrengst, maar het houdt wel de kwaliteit van de grasmat overeind.
• 60 hectare grasland
• 20 hectare snijmais
• 2 beregeningshaspels
Lees verder onder foto
Minder uitstoot broeikasgas naar milieu
Een boer kijkt naar de kosten, maar er is ook een milieuaspect: elektrisch beregenen geeft 28% minder emissie van broeikasgassen en 16% lager totaal energieverbruik dan met een diesel aangedreven pomp. Wordt de stroom volledig met zonne-energie opgewekt, dan zou dat 75% minder broeikasgasemissie en 44% aan totale energie sparen tegenover een dieselmotorpomp. Aldus de publicatie ‘Duurzaam elektrisch beregenen’ van de WUR van 2015. Dat zijn algemene cijfers, gebaseerd op uitgangspunten die niet in iedere praktijksituatie identiek zijn, maar afhankelijk van de manier waarop groene stroom wordt opgewekt, kan elektrische aandrijving flink bijdragen aan de vermindering van uitstoot.
In het rapport ‘Elektrisch beregenen’ van november 2019 hanteren de WUR-onderzoekers per 2.500 liter dieselolie een CO2 uitstoot van 8.200 kilo en 44 kilo NOx. Dat is (afgerond) equivalent aan 8.000 kWh elektrisch dat staat voor 3.300 kilo CO2, of opgewekt met zonnepanelen 335 kilo CO2. De NOx-emissie wordt voor elektrisch op nul gezet.
Beheer
WP Admin
Bewerk bericht