‘EKO niet verdunnen’

Aan de ene kant hebben we een uitstekend in de markt liggend keurmerk. Elke tuinder tekent voor de kiloprijzen die voor biologische groente en biologisch fruit worden gehaald. En aan de andere kant hebben we de maatschappelijke vraag naar zo min mogelijk milieubederf. De gangbare Nederlandse glastuinder haalt op dat vlak per kilo product een mooie score.

Waarom dan niet het beste van twee werelden samenvoegen en in de nieuwe Europese richtlijn voor de biologische teelten ook het telen op een natuurlijk substraat toestaan? Die discussie loopt al jaren. De nieuwe Brusselse richtlijn zou er na drie jaar vergaderen rond deze zomer toch echt aankomen, met de deur naar EKO op substraat nog steeds op een kier.

Het diepere debat is veel ouder dan drie jaar. Al bijna een kwart eeuw geleden bijvoorbeeld deed het Centrum voor Landbouw en Milieu een poging om de duurzaamheidsprestaties van Nederlandse biologische en gangbare telers in cijfers te vatten. Met een nipte overwinning voor gangbaar. Zonder dat het daarmee basta was, natuurlijk. Want welke cijfers neem je wel en niet mee? Een studie is nooit de hele werkelijkheid. Studie van de hele werkelijkheid is per definitie nooit af. De biologen betogen dat het sowieso om meer gaat dan alleen een beperkte set cijfers.

En gelijk hebben ze. Het succes van het biologische keurmerk is niet gebaseerd op cijfers. Dat succes leunt op een robuuste gunfactor die door duizenden biologische boeren en tuinders al sinds Woodstock, of zelfs sinds Rudolf Steiner, als het ware organisch is opgebouwd. Die gunfactor is vooral zo robuust, doordat wie de biologische telers zíjn en wat ze dóen zo aangenaam op elkaar is afgestemd. Gemiddeld net wat rommeliger, gemiddeld net wat minder zakelijk en ja, gemiddeld net wat idealistischer.

Die gunfactor, dat EKO-gevoel, laat zich lastig omzetten in regels en cijfers. Maar mochten die regels verwateren en daarmee de drempel voor EKO lager worden, dan is niet ondenkbaar dat ook die gunfactor verwatert. En dat de nieuwbakken EKO-substraatteler straks op de markt een evenzeer verwaterde prijs voor zijn EKO-tomaat overhoudt.