Eindelijk Isobus-gemak, nu taakkaartdata nog

Kunstmeststrooier aanhaken, Isobus-stekker erin en wegwezen. Dan wordt automatisch het bedieningspaneel van de strooier op de trekkerterminal getoverd. Geen gehannes met een bedieningskast, bevestigingsbeugels en kabels. Dat is wat je minimaal van Isobus vandaag de dag mag verwachten.

Hoewel we daarover nogal eens sceptisch waren in het verleden: dit ging nu probleemloos! In no time verschenen de vier verschillende werktuigen op alle beeldschermen.

Dat enthousiasme verdwijnt echter bij het gebruik van complexere Isobus-functies, zoals een variabele afgifte, of sectiecontrole en het werken met een taakkaart. Dan blijken de Isobus-systemen toch niet zo perfect en gestandaardiseerd. Op dit gebied gaan de fabrikanten nog te veel hun eigen weg.

Lees onderaan dit artikel een beschrijving per merk.

Bedienen met joystick

Eerst nog even positief over die bediening. Wie de stekker erin drukt, en naar het desbetreffende Isobus-UT-scherm swiped, ziet direct het aangekoppelde werktuig. Aangezien inmiddels alle trekkers zijn voorzien van een multifunctionele rijhendel (waarmee je en de transmissie bedient en knoppen in dezelfde hand hebt voor hef, hydrauliek, etc.), wil je ook het Isobus-werktuig bedienen met die knoppen. Daarvoor heb je de AUX-N-functie. Alleen bij Valtra en JCB zoek je tevergeefs naar die mogelijkheid.

De JCB-joystick kan helemaal geen knoppen voor Isobus vrijstellen. En bij Valtra kon het (nog) niet tijdens de test; nu wel, kwestie van een update.

In de andere vier trekkers kun je via het scherm aangeven met welke knop je een bepaalde functie aanstuurt. Dat werkt, al zijn er grote verschillen: zo heeft JCB geen vrije knoppen, Case IH acht stuks en John Deere zelfs 20. Een groot aantal knoppen komt van pas bij complexe werktuigen. Overigens, wie te kort heeft, kan in alle gevallen een externe joystick aankoppelen. Dan moet je alleen vaker met de hand wisselen van joystick.

_{Lees verder onder de tabel.}

Het maximale aantal secties

Van de vier verschillende werktuigen in deze test, was de Amazone-getrokken spuit complex. De spuit werkt met UT, AUX-N, TC-Bas, TC-SC en TC-GEO (zie kader hieronder voor uitleg termen). De Amazone werkt met variabele dosering op basis van taakkaarten, en kan 54 secties schakelen. Maar die vlieger gaat niet bij alle trekkermerken op. Bij Case IH (max. 48 secties), Claas (32), Fendt (36) en Valtra (ook 36) worden automatisch de 54 secties samengevat tot 32 secties. Jammer, want die Amazone-spuit kan gewoon nauwkeuriger werken. Alleen in de John Deere en in de JCB (met Trimble-techniek), lukt het om alle secties te benutten. John Deere handelt 255 secties, en JCB 256.

_{Lees verder onder het kader.}

Juiste bestandsformaat

Wie een stap verder zet en een taakkaart wil gebruiken om bijvoorbeeld kunstmest te strooien, loopt tegen allerlei haken en ogen aan. Zo zijn er 2 bestandsformaten waarin je een taakkaart kunt maken: ISO-XML en Shape. In het ideale geval werken beide feilloos in alle zes de trekkers. Dat is niet het geval. In de Case IH, werkt Shape probleemloos. Maar met de ISO-XML-kaart lukte het niet om de kunstmeststrooier automatisch te laten doseren. In de JCB met Trimble-techniek werkt alleen Shape; ISO-XML werkt gewoon niet. Andersom: bij Valtra werkt alléén ISO-XML. Alleen Claas, Fendt en John Deere kunnen met beide formaten werken.

_{Lees verder onder de foto.}

De basis van Isobus: een bedieningsscherm van een werktuig op de trekkerterminal. Dit blijkt bij alle 6 trekkers te werken. – Foto’s: Andreas Huesmann

Omslachtig

Ook als je weet welke type bestand werkt, dan nog zijn er valkuilen. Want stop je een USB-stick met taakkaart in de terminal, maar heeft die niet de juiste bestandsnaam? Dan zal de trekker deze simpelweg niet vinden, en moet je de laptop opnieuw openen. Om eens aan te geven hoe erg de fabrikanten niet op één lijn zitten: wie een USB-stick drukt in de Valtra, moet de map met data ‘TASKDATA’ noemen, en die map ‘zippen’ (met bijvoorbeeld WinRar). Dan in de John Deere: ook hier moet de map met ISO-XML-data ‘TASKDATA’ heten, maar juist in een niet-gezipte map. En, gebruik je in diezelfde trekker een Shape-bestand, dán moet je het mapje per se ‘RX’ noemen. Check of de documentatiemodus wel op ‘Isobus’ staat, anders zul je data alsnog niet vinden, en schrijft de trekker de data weg in eigen John Deere-taal.

Kaartdata juist benoemen

Let er bij Fendt op dat bij een Shape-bestand, de kaartdata juist zijn benoemd. Want schrijf je kg/ha, dan werkt de kaart niet met een veldspuit. Check ook of VarioDoc op de ‘Isobus-stand’ staat. En bij Claas? Ook hier moet de map ‘TASKDATA’ heten. En maak vooraf een taak in de terminal, en laad dan een Shape-bestand in. Maak bij ISO-XML al in het farmmanagementsysteem een complete opdracht, dan kun je in de trekker meteen van start.

Bij JCB geldt hetzelfde, eerst een taak aanmaken, en daar het Shape-bestand inladen. Bij JCB moet je eenmaal terug in de kaartweergave, op ‘RX’ drukken om de taakkaart te kiezen. Om een lang verhaal kort te maken: het zou zoveel makkelijker zijn als fabrikanten een meer gestandaardiseerde werkwijze hanteren. Zeker voor diegene, die verschillende merken in de schuur heeft staan.

Case IH Optum 300

De display liet zich niet splitsen voor dubbele weergave. Volgens Case IH is dat nu, na een update, wél mogelijk. Er zijn vijf knoppen op de rijhendel beschikbaar. Volgens Case IH zijn ook die van hydrauliek geschikt voor Isobus, maar die kregen we niet aan de praat. Na iedere toewijzing moet je opslaan. De leerfunctie is hierbij handig, daarmee kies je snel de juiste functie; dat scheelt zoeken. Na het importeren van data, moet de terminal herstarten. Het is niet mogelijk om de kleurrijke taakkaart tegelijk met de gps-weergave te zien. De monitor kan de 32 secties niet tegelijk weergeven, en daarom beweegt de boom door het scherm. Shape-bestanden gaan prima, maar bij ISO-XML regelt de strooier niet automatisch de afgifte.

Claas Axion 870

Sinds kort is ook het Cebis-scherm geschikt voor Isobus. Grote stap, want nu is ook dit grote scherm echt nuttig bij complexe werktuigen. De trekker kwam met óók de S10. Bij eenvoudige werktuigen is de S10 voldoende, want die kan de kaartweergave én werktuigaansturing tegelijk tonen, en snel een beeld minimaliseren. Die S10 is overigens wel verouderd; modernere symboliek en weergave zou hem goed doen. Knoppen toewijzen gaat prima; acht op de rijhendel. En trekkerfuncties en Isobus kun je mixen. Voor 1 AUX-N-toewijzing klik je achtmaal; dat moet sneller kunnen. Kleuren illustreren doseringen, en een bovenaanzicht is ook mogelijk. En de S10 laat zien wat de afgifte op dat moment is, en wat het zou moeten zijn; top.

Fendt 724

TC-SC en TC-Geo zijn alleen mogelijk met Profi Plus-uitrusting en het grote 10.4 inch scherm. Het scherm laat zich in vieren splitsen. Let op, je moet de terminal eerst vrijgeven voor Isobus, en ook de Task-Controller apart activeren voor documentatie of sectiecontrole. Tien knoppen op rijhendel; mooi. Jammer, is dat meteen het hele ‘klaverblad’ (de twee Go- en End-knoppen) voor Isobus zijn bestemd, of niet. Handig is dat je bij het toewijzen van functies, op de gewenste knop drukt, en er dan een lijstje verschijnt. Met de 32 secties is het display te klein als je die in 4 kwadraten deelt, maar bij volledig scherm is het prima. Om ISO-XML-bestanden te importeren, moet je VarioDoc op ‘USB-stand’ zetten.

JCB Fastrac 4220

Het Fastrac-scherm werkt van zichzelf niet met Isobus, maar JCB lost dat prima op met Trimble-techniek. Het is niet mogelijk om de JCB-armleuning te koppelen met Isobus. De TMX-2050 lijkt op een tablet; deze is ook gebaseerd op Android. De weergave is over het algemeen duidelijk. In de gps-weergave ligt de kaart op de achtergrond, en ligt de werktuigbesturing erbovenop. Met één klik vergroot je die werktuigbesturing even om instellingen te maken – goed. Met het 12.1 inch grote schermoppervlak is dat prima. Trimble gebruikt erg veel blauwtinten bij taakkaarten, wat enigszins verwarrend is. De bedekkingskaart, die aangeeft waar je klaar bent, is misleidend omdat reeds witte vlakken na het bewerken wit worden gearceerd.

John Deere 6250R

Met de CommandPro-rijhendel zijn er 20 knoppen vrij te gebruiken voor Isobus. De beeldschermresolutie van de CommandCenter 4600 is fijn. Isobus-werktuigbesturing kun je eenvoudig boven water toveren via de Isobus-VT-knop in de taakbalk. Over het algemeen heb je in de John Deere weinig kliks nodig. Het scherm is groot, maar voor complexe werktuigen is het extra, tweede scherm raadzaam. De toewijzing van functies is eenvoudig en met maximaal 4 kliks gedaan. Trekker en Isobus-toepassingen laten zich mixen – top. Met de toewijzing van de veldspuit liepen we tegen een probleem, maar na het opnieuw opstarten en een nieuw gebruiksprofiel te hebben gemaakt, functioneerde alles naar behoren.

Valtra T174

Het was niet mogelijk om de rijhendel te koppelen met Isobus. Nu wel, na een update. Valtra heeft een bijzonder eenvoudig en helder besturingssysteem gebouwd. De terminal kan worden onderverdeeld in vier schermpjes. Zo kun je werktuigbediening en gps-kaartweergave naast elkaar weergeven. Al kun je het werktuig dan niet bedienen. Goed gevonden: met een dubbele klik kun je een volledig beeldmodus oproepen, en afsluiten. Als je de trekkerterminal instelt op UT, en een tweede scherm activeert, dan laadt deze zich dáár. Dat functioneert bij alle werktuigen, behalve met de kunstmeststrooier. Hoe dat kan? Geen idee. Algemeen: goede UT-weergave, maar het gesplitste beeldscherm is wel echt klein.

Medeauteur: Andreas Huesmann