Als de economische gevolgen van de Oekraïnecrisis ook op termijn overwegend negatief zullen blijken te zijn voor Europa, dan breekt de aloude wetmatigheid baan: eigen slachtofferschap eerst.
Een leven lang was de Rus een vreemd en onbegrijpelijk wezen. Een somber en gevaarlijk volk dat met zijn woord voor vrede (‘mir’) eigenlijk wereldheerschappij bedoelde. En een half leven lang waren Polen en Hongaren en Roemenen en Oekraïners even onbekend en onbemind. Verstopt achter het IJzeren Gordijn kon je er niet of nauwelijks zaken mee doen en bleef het een wereld die maar voor zichzelf moest zorgen.