Durven uitkomen waar je op stemt (of niet)

Mijn oma was een bijzondere vrouw die je niet makkelijk in een hokje kon plaatsen. Ze was liberaal en stemde trouw op de VVD, maar conformisme was haar vreemd. Ze was doorgaans niet bezig met wat anderen van haar vonden.

Toen opa Feenstra helaas te vroeg overleed, besloot ze gezelschap te zoeken via een contactadvertentie. Ze maakte kennis met een weduwnaar in een klein Fries dorpje. Ze gingen ongehuwd samenwonen en vanaf dat moment werd deze rustige en lieve boer mijn opa.

Politiek (in)correct

In de jaren tachtig van de vorige eeuw ging ze met hem op vakantie naar Rusland en Zuid-Afrika. Haar ‘rechtse’ vrienden vonden het maar niks dat ze naar een communistisch land op vakantie ging.

Toen een kleinzoon haar confronteerde met de racistische apartheidspolitiek van Zuid-Afrika reageerde mijn oma als volgt: “Als je niet met mensen praat, kun je ook niet over ze oordelen, Bernd.” Een opmerking waar ik het toen boos door werd, maar nu begrijp ik hem een stuk beter.

Bij links(ige) ouders

Ik groeide op in een rijtjeshuis in een Noord-Hollands forensendorp. De oude katholieke kern stemde elke vier jaar trouw op het CDA. Mijn ouders stemden stijf links (moeder) of links/liberaal (vader). Onze buurman was lid van het CDA en raadslid voor die partij. Als hij zijn verkiezingsposter had opgehangen, hing mijn moeder er een PvdA poster recht tegenover de buurman. Een beetje pesten kon toen gelukkig. De politieke discussies op feestjes waren fel, maar de lach en relativering wonnen altijd van de emotie.

Toen je zelfs nog communistische kon stemmen. – Foto: ANP

Tussen rechts(ige) Wageningers

Tijdens mijn studie in Wageningen woonde ik in een studentenhuis met zeven jongens ‘uit de provincie’. Politiek hadden de meesten een CDA-achtergrond. Tijdens verkiezingen bleef één huisgenoot trouw aan zijn CDA-wortels. De rest stemde overwegend liberaal: VVD of D66.

Over mijn eigen politieke voorkeur heb ik me altijd terughoudend opgesteld. Mijn vaders familie stemt VVD. Daar kun je in de agrarische sector doorgaans wel de boer mee op. Maar mijn moeder komt uit een rood nest. Voor veel ondernemers is de PvdA een vies woord. Uit angst voor negatieve reacties heb ik dat professioneel altijd voor me gehouden.

Uit de kast in yuppenbuurt

Misschien een vreemde vergelijking, maar als je in mijn Amsterdamse yuppenbuurt uit de kast komt als PVV‘er krijg je ook een hoop stront over je heen. Sowieso zijn de reacties tegenwoordig heftiger en bozer.

Vorig jaar had ik mijn moeder aan de lijn. Ze had met haar vriendinnen gewandeld en verteld over de kinkhoest bij een ondernemer en zijn zoon. “Dat krijg je ervan met al die asielzoekers. Die brengen allemaal enge ziektes met zich mee”, was de reactie van een van haar CDA-vriendinnen. Mijn moeder stond met haar mond vol tanden en daar is doorgaans wel wat voor nodig. Ik schrok daar ook van.

Wel begrijpen, maar geen begrip

Onlangs vertelde de zoon van een fruitteler dat hij in de kantine van zijn vader aan de Nederlandse werknemers had gevraagd wat ze gingen stemmen. “Ze gaan allemaal op de PVV stemmen, Bernd.” Ik hoor het veel vaker. En ik begrijp het ook. Maar ik heb er geen begrip voor.

Net als veel Nederlanders weet ik nog niet wat ik ga stemmen. Het is vloeken in de agrarische kerk maar ik sluit niet uit dat ik voor de tweede keer in mijn leven ‘links’ ga stemmen. Als eerbetoon aan mijn even eigenwijze als liberale oma.