‘Droogteclausule is hard nodig in gewascontracten’

Het zal niemand ontgaan zijn dat de zomer van 2018 een extreem warme zomer is. Mede hierdoor verzuipt menig boer de laatste tijd in het werk. Prioriteiten worden gesteld en bovenaan het lijstje staat beregenen!

Aardappeltelers moeten nu keuzes maken; welke gewassen ga ik beregenen. – Foto: Henk Riswick

Het is momenteel kurkdroog en de haspels maken overuren. Juni was droog en warm, maar nu in juli is het tropisch warm en is het beregenen niet meer bij te benen en regen blijft voorlopig nog uit. En dit is niet alleen in Nederland, maar in zowat geheel Noordwest-Europa. Als er wat te verdienen valt, is het in deze extreem droge jaren wel.

Keuzes

Alles goed beregenen, gaat de meeste boeren niet lukken. Bij velen zullen keuzes gemaakt moeten worden. Het heeft geen zin om nu een groenbemester in te zaaien en dan te beregenen. Je kunt dit beter later doen, wanneer het hopelijk wel een keer geregend heeft!

De volgende stap is: heeft het nog wel zin om laagsaldogewassen te beregenen indien je het niet meer bij kunt houden? Wellicht krijgen mais en bieten bij vele boeren een lagere prioriteit dan de wortelen, uien en aardappelen. Diverse grote aardappeltelers krijgen niet eens alle aardappelen op tijd beregend. Je kunt beter wat je doet goed doen, dan alles maar half. Dus deze telers zullen enkele percelen niet meer beregenen en zich focussen op de overige percelen.

Conserven

Dan heb je ook nog de conserven (bonen en erwten et cetera), deze dienen ook beregend te worden, maar het zijn laagsaldogewassen. Het is maar de vraag of dit lonend is? Eigenlijk is dit zo met alle contracten. Omdat dit jaar vaak beregend moet worden, is het maar de vraag of er überhaupt wat verdiend gaat worden! De contractprijzen van vele gewassen zijn zo laag dat het beregenen er financieel eigenlijk niet in zit. En vele boeren durfden dit jaar niet te veel vrij te telen, omdat de dagprijs in 2017 zo laag was. Maar beregen je niet, dan vallen de opbrengsten tegen. Dus veel boeren doen hun stinkende best om ook nog wat vrije kilo’s te oogsten, in de hoop dat deze een hoge prijs opbrengen, om zo het beregenen te kunnen bekostigen.

Contracten zijn te eenzijdig

Ik heb al vaker geopperd dat vele contracten te eenzijdig zijn opgesteld. Waardoor de boer naar de pijpen van de fabriek moet dansen. Wij als telers zijn afhankelijk van het weer. En gelukkig heeft niemand het weer in de hand. Eigenlijk had in het aardappelcontract van de Vereniging voor de Aardappelverwerkende Industrie (Vavi) moeten staan dat er bij een neerslagtekort een toeslag wordt betaald (bijvoorbeeld 1 cent per kilo bij 100 millimeter neerslagtekort (in de Bilt) en 2 cent per kilo bij 200 millimeter). Ook zou het mogelijk moeten zijn om de 28/40 bij een neerslagtekort van 200 mm mee te leveren en zouden ze moeten meetellen voor de contractkilo’s.

Het wordt hoog tijd dat hier in de toekomst rekening mee wordt gehouden, zodat ook wij boeren loon naar werken krijgen. Hopelijk trekt de (betrekkelijk nieuwe) voorzitter Piet Hein Merckens van Vavi zich dit aan en wordt er ook meer rekening gehouden met de toeleveranciers van de verwerkende industrie, zodat in 2019 de contracten eerlijker zijn.