‘Draineren kost veel, maar kan altijd uit’

Goed draineren vraagt weliswaar om een flinke investering, maar je moet er niet over twijfelen. Het is een uitgave die zich eigenlijk altijd terugbetaalt, is de overtuiging van bodemspecialist Pierre Cammaert van adviesinstantie Delphy. Hij deelde zijn redenering gisteren op een symposium over behoud van een goede bodemkwaliteit op proefboerderij De Rusthoeve in Colijnsplaat.

De meeste percelen zijn wel gedraineerd, maar de drainage is op een gegeven moment ook aan het eind van de levensduur. Volgens Cammaert is een systeem na 15 jaar technisch afgeschreven, door verstopping, verzakking en dergelijke. De trend is om nauwer te gaan draineren om de gevolgen van klimaatverandering en van grote hoeveelheden neerslag in korte tijd, beter op te kunnen vangen.

‘Indien mogelijk, altijd draineren’

Cammaert rekent voor een drainage met een totaalinvestering van 85 tot 95 cent per strekkende meter buis. Dat is dan bij sleufloze aanleg, maakt hij de kanttekening, want met een kettingraver is het vaak duurder. Bij een levensduur van 15 jaar, is de jaarlijkse afschrijving 6,5%. Tel daar de gemiddelde rente van 2,5% bij op, dan komen de jaarlijkse kosten uit op 9% van de investering.

De jaarkosten hangen dan af van de afstand tussen de drains. Voor afstanden tussen 14 meter (investering € 650/ha) en 6 meter (€ 1500/ha) lopen die kosten uiteen van € 58 tot € 135. “Dat zijn jaarkosten die je met gemak goedmaakt met een relatief geringe meerproductie”, aldus Campert. Hij illustreerde dat met akkerbouwgewassen: bij een drainafstand van 14 meter zijn de jaarlijkse rente en afschrijving al betaald met een meerproductie van bijvoorbeeld 385 kilo tarwe (kg-prijs 15 cent). Draineren op 6 meter kan financieel uit met een meerproductie van 500 kg pootaardappelen/ha (27 cent/kg). “Indien mogelijk, altijd draineren dus.”

Waar moet je op letten?

• Maak een plan, aan de hand van de actuele perceelsgegevens. Aarzel bij twijfel niet om bij deze analyse deskundige hulp in te roepen. De kwaliteit van de drainage heeft immers direct een groot aantal jaren effect op de opbrengstpotentie van een perceel.
• Leg de drainage op de juiste diepte, daarbij rekening houdend met de aard van de ondergrond.
• Leg de buizen in een logische richting, rekening houdend met de waterafvoer, rekening houdend met de ligging van waterafvoerende sloten, maar ook met de hoogteligging van het perceel. Een handig hulpmiddel daarbij is het Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN). Dit is een bestand met gedetailleerde en nauwkeurige hoogtegegevens van elke vierkante meter voor heel Nederland.
• Drain niet te nauw, houd er rekening mee dat de jaarlijkse hoeveelheid neerslag toeneemt, en dat er steeds meer in een korte tijd kan vallen. Nog een punt van overweging: machines en werktuigen worden steeds zwaarder, met toenemende bodemdrukken. Die ontwikkeling gaat – nog steeds – sneller dan de vooruitgang in maatregelen om de bodemdruk te beperken (met brede banden, meer wielassen, rupsonderstellen en dergelijke).
• Varieer de afstand tussen de drains, afhankelijk van de situatie. Met name op lagere plekken is een nauwere afstand te overwegen. Is de infiltratie goed, dan is in het algemeen sleufloze drainage de beste keus. Zo niet, dan is een kettinggraver beter, vanwege de vorming van een verticale breuk boven elke drain.