‘Donkerste maanden lastig voor gewas komkommer’

Teeltverantwoordelijke Jan Biemans over de half oktober geplante winterteelt onder 90 micromol SON-T, aangevuld met 140 micromol led: “Het gewas staat simpel gezegd al weken hetzelfde. En we snijden heel constant, met elke week hetzelfde aantal geoogste kilo’s. Dus kennelijk moet het zo staan.”

“Maar optisch had ik het liever anders gezien. Met die 2,25 planten per vierkante meter vind ik het een beetje te kaal in de kas. Met led heb je wat meer ‘dennenboompjes’, en staat het blad gekrulder. Dat zie je niet graag. Ik zou liever een vlakke rechte bladstand zien, zodat het blad meer licht kan opvangen. Maar misschien is het juist wel gunstig dat het licht nu dieper in het gewas kan komen.”

“Kennelijk gelden er andere regels in een teelt in zo’n donkere periode. Het is allemaal nieuw voor ons, we moeten nog veel leren. In kleine proefjes met wat andere spectra, zoals met extra verrood licht, zie je wel een wat andere stand van de planten. Maar dat heeft nog geen effect op extra productie. En het kan best zijn dat straks, richting de zomer, een heel ander lichtspectrum het weer beter doet dan nu in de winterperiode.”

Zonlicht is welkom

Wel duidelijk is dat zonlicht een positieve uitwerking heeft. “Met een wat zonniger dag van 200 tot 300 joules zie je dat bladeren direct al meer gaan strekken. Meer wit of groen licht in het spectrum is dus positief. Er zijn ook wel soorten leds die dat meer hebben. Maar qua stroom-input zijn onze 95% rood en 5% blauw leds weer efficiënter.” Het blijft dus balanceren tussen (energie-)investeringen en gewas-optimalisatie. “Wij hebben daarin een keus gemaakt, waar we het voorlopig mee moeten doen. Want die belichte komkommers in de winter brengen nu ook weer niet zo veel geld op dat je er volgend jaar weer een andere installatie van op kunt hangen.”

_{Lees verder onder de foto.}

Het gewas onder leds laat een constante productie zien in de donkere maanden. – Foto: Van Assendelft

Belichting opgevoerd

In het begin van de teelt is voorzichtig aan gestart, met slechts 50% van de beschikbare led-capaciteit, om te proberen de verhouding wat gunstiger te houden tot Son-T, waar meer het volledige lichtspectrum in aanwezig is. De planter bleven daar qua bladstand wat strakker van staan. Er konden ook niet te veel experimentele risico’s genomen worden, in verband met afzet-leverafspraken.

“Maar op een gegeven moment moet de knop toch om, en ga je kiezen voor meer efficiëntie. Want het is toch gek als je lampen uitzetten waar je zo’n grote investering in hebt gedaan. We moeten misschien maar accepteren dat het twee maanden wat lastiger gaat voor het gewas.” De belichting is daarom inmiddels flink opgevoerd, naar 19 uur Son-T per dag en 18 uur led. Waarbij nog altijd opgestart wordt met alleen Son-T. “Om de plant wakker te maken met een zo veel mogelijk natuurlijk lichtspectrum.”

Bladafsplitsing

De temperatuurinstellingen zijn verhoogd. “We hadden het idee dat we anders net te weinig bladafsplitsing zouden gaan krijgen, nu we in januari al weer naar iets meer buitenlicht toe gaan. De temperatuur zit rond de 22 graden Celsius. Rond 16.30 uur wordt nog even de 16 of 17 graden aangehouden als natuurlijke nacht. Zodra die aangetikt is, gaat de temperatuur direct naar 22 graden, en overdag naar 22,5 graden Celsius. “We maken zelf 1.000 joules met de belichting, dus met slechts 49 joules van buiten erbij op die donkere dagen is het overdag ongeveer net zo licht als in de nacht. Dus daar hoort dan ook een gelijk temperatuur-stramien bij. Een nanacht van bijvoorbeeld 19,5 graden en een dag van 22,5, zoals gebruikelijk onder meer lichtrijke omstandigheden, zou dan onlogisch zijn.”

Stengeldichtheden

Als ras is gekozen voor Skyson op 2,25 planten/m₂, omdat het geschikt zou zijn voor hogere belichting-intensiteiten. Er staan ook nog drie proefrasjes, waar vanwege de raseigenschappen gekozen is voor 2,62 planten/m₂. “Dat iets dichter planten valt achteraf toch tegen in de donkere winterperiode. Je ziet daar iets minder bladafsplitsing. En 15% meer stengels betekent ook 15% meer gewasarbeid.” Qua producties zijn er nagenoeg geen verschillen te zien. Richting de lichtere periode zal er bij de ruimer geplante Skyson straks wel een extra setje komkommers of extra koppen bijgemaakt moeten worden. Met Pasen moet de kas weer leeg zijn voor een teeltwisseling. “Want met de plotselinge keus voor een belichte winterteelt hebben we de kerst overgeslagen.”

Meeldauw

De meeldauw die er vanaf het begin in zat, is weer onder controle. “Daar hebben we wel de nodige stappen voor moeten ondernemen. In die donkere periode moet je extra voorzichtig zijn met middelen. Het is kijken wat je kunt gebruiken bij het andere lichtspectrum. We hebben daarom proefbespuitingen gedaan en extra veel water gebruikt. Al is dat laatste ook niet goed voor de plant. Verder zijn we aan het beproeven wat er aan groene middelen bruikbaar is, wat ook naar de toekomst toe steeds belangrijker zal worden.”

Trossnoei

In een ander gedeelte van de tuin staan tomaten, waar een extra scheut aangehouden is. Met een kop bijmaken wordt gestuurd op de grofheid. “Want bij tomaten kun je niet, zoals bij komkommers, even een extra setje aanhouden om de plantbelasting bij te sturen en de grofheid goed te houden. Wel snoeien we trossen in de donkere periode op 12 in plaats van op 14 vruchten. Dat kun je nog wel doen.”

Op een andere locatie gaat in week 1 geplant worden in een belichte teelt. In een onbelichte afdeling volgt net na half januari een traditionele teelt.

Auteur: Peter Visser