Doek valt voor Nautilus in veranderde biomarkt

Nautilus speelde 32 jaar een rol als pionier in de ontwikkeling van biologische teelt en afzet. Per 1 januari 2024 stopt de organisatie in Emmeloord. Zeven mensen zijn in dienst, waaronder directeur Jan de Boer.

Na het vertrek de laatste jaren van grote telers werd de afzetorganisatie te klein. Dat blijkt uit het jaarverslag over 2022. Daarin werd een ‘groot verlies’ genoteerd doordat veel telers in 2021 waren vertrokken en kosten op een kleinere omzet niet waren terug te verdienen. De schuldpositie bedroeg begin dit jaar € 935.000 en het eigen vermogen € 324.000. Beide posten daalden bijna € 600.000 in 2022. Daar kwam dit jaar druk op de afzet bij door de koopkrachtcrisis. In het jaarverslag staat dat liquidatie is voorgesteld, maar fusie ook op tafel lag. Het is daarmee niet gelukt te fuseren.

Telers kozen anders

Telers kozen een andere route door aan te sluiten bij bijvoorbeeld Harvest House of andere partijen als Green Organics. Nautilus had juist dit jaar met FruitMasters een platform opgericht voor de afzet van biologisch fruit. Ook daar stapt Nautilus uit. Zowel FruitMasters als Nautilus stellen dat telers vrij zijn om zelfstandig te blijven leveren of lid te worden van FruitMasters.

Geen GMO-verplichtingen

Nautilus was een GMO-erkende vereniging. Dat betekent normaal gesproken dat meerjarige verplichtingen bestaan door langlopende GMO-subsidieprojecten. Dat is bij Nautilus niet het geval. De laatste jaren vroeg Nautilus geen subsidies aan. Voor 2024 stond een aanvraag wel op de rol, maar de investeringsplannen zijn uiteindelijk niet ingediend. “We zijn daarmee vrij om te stoppen met de telersvereniging”, laat een woordvoerder weten.

Niet gespecialiseerd

Dit besluit volgt na turbulente jaren, zegt voorzitter Harald Oltheten. “Schaalvergroting en specialisatie gaat verder, ook bij telersverenigingen. We raakten grote glas- en vollegrondstelers kwijt aan andere grote coöperaties. Een herorganisatie was noodzakelijk, maar het lukte ons niet de coöperatie met al haar verschillende producten op de been te houden. We hebben ook niet of onvoldoende de keuze gemaakt in het verleden om verder te specialiseren. Nu nog een aantal leden heeft aangegeven te willen vertrekken, wordt Nautilus te klein. De leden hebben aangegeven er samen een punt achter te zetten en alles netjes af te ronden. Vanaf 1 januari zullen de leden dan zelfstandig of als lid bij een andere coöperatie verder gaan.”

‘Coöperatie Nautilus had grote waarde voor bioteelt’

Brancheorganisatie voor de biologische keten Bionext noemt het einde van Nautilus treurig. Directeur Michael Wilde wijst op de grote waarde die de coöperatie had in de pioniersfase voor biologische teelt. Tegelijk ziet Wilde dat deze pijnlijke stap ook hoort bij veranderingen op de markt, waarbij grotere partijen als afzetorganisaties en handelsbedrijven zich op deze markt willen begeven en voordelen opleveren voor telers in kosten of marketing.

Het verlies van een biologisch platform van telers die samen praten over belangrijke zaken en knelpunten wordt wel gevoeld. Met overlegplatform Bioplant van Bionext, vereniging Biohuis en Prisma voor fruit zijn die overlegstructuren nog op andere wijze aanwezig, stelt Wilde.