Dit gaat er veranderen in de perceelsregistratie

Er komt een nieuwe basis voor het vaststellen van grenzen van landbouwpercelen. Dat gaat elke boer in de komende twee jaar merken. RVO.nl werkt aan de invoering van een nieuw systeem voor de beoordeling van die perceelsgrenzen. Dat gaat veel wijzigingen opleveren in perceelsgrenzen. Het nieuwe systeem baseert zich op scherpe en recente luchtfoto’s waarop grenzen van percelen duidelijk zichtbaar zijn.

Praktijktest met 700 bedrijven

700 bedrijven in Noord-Nederland hebben meegedaan aan de eerste praktijktest, de zogenoemde BGT-check. De eerste ervaringen van boeren en hun adviseurs zijn redelijk positief. Vooral de duidelijke kaartlagen, waarop grenzen beter dan voorheen te zien zijn, scoren goed. Kritiek is er wel op het grote aantal afwijkingen van de huidige perceelsgrenzen. Dat gaat vaak om kleine stukjes grond terwijl aanpassen lastig is tot frustratie van boeren en adviseurs.

RVO.nl is nu bezig met de evaluatie van de BGT-checks die online zijn ingediend.

Op deze schermafbeelding zijn enkele BGT-grenzen van percelen te zien (blauwe lijnen). De zwarte lijnen zijn de kadastrale grenzen. De stip betekent dat een opmerking is gemaakt: De blauwe perceelsgrens zou op dat stuk langs de kadastrale lijn moeten lopen, volgens de eigenaar. In dit geval scheelt het weinig vierkante meters, maar dat is anders als het gaat om bijvoorbeeld grote, lange percelen.

Invoering begint in 2020

Vanaf 1 januari 2020 gelden de nieuwe BGT-grenzen voor alle 1.000 bedrijven die zijn uitgenodigd voor de BGT-check, ook voor de 30% die niet hebben deelgenomen. In de nu afgesloten proef gaat het om circa 16.000 afzonderlijke percelen. Dat kan ook gevolgen hebben voor bedrijven die volgend jaar percelen in gebruik nemen die nu volgens de BGT zijn beoordeeld.

In de praktijk lijken de gevolgen voor oppervlaktes mee te vallen. Veel percelen zijn in de afgelopen jaren al aangepast aan de topografische grenzen, soms op basis van gps-metingen. RVO.nl streeft er in ieder geval naar om vanaf 1 januari 2020 de aanpassingen zichtbaar te maken in ‘Mijn Percelen’.

Lees op RVO.nl de veelgestelde vragen over BGT

Veel opmerkingen na uitvoering BGT-checks

Deelnemers aan de BGT-check konden per perceel opmerkingen plaatsen. Een deel van de aangeschreven boeren deed dat zelf, maar een groot deel schakelt een adviseur in. Wouter Vieveen, bedrijfskundig adviseur bij Alfa Accountants, heeft samen met enkele collega’s voor tientallen klanten de BGT-check gedaan. Dat leverde veel opmerkingen op. Oorzaak is volgens Vieveen dat alle afwijkingen ten opzichte van de bestaande perceelsgrens in beeld komen, ook al gaat het om soms enkele meters grond.

Vervelend is wel dat lang niet alle opmerkingen worden verwerkt door RVO.nl of worden afgedaan als vallend binnen de marges. Vieveen: “Dat frustreert; als je er niet wat mee doet, stel dan die mogelijkheid ook niet voor.”

Over het algemeen is hij wel positief. “De foto’s zijn duidelijk en geven goed weer of grenzen goed zijn ingetekend. De hoogtekaart is een nuttig middel om taluds langs sloten goed te beoordelen.” Hij laat voorbeelden zien waarbij ook duidelijk is te zien dat foto’s zijn genomen terwijl er geen blad aan de bomen zit.

Volgens Vieveen is het belangrijk dat boeren alle percelen volledig nalopen. “Meer of minder hectares heeft op meerdere manieren invloed: voor de benutting van betalingsrechten en mestruimte, grenzen langs sloten kunnen gevolgen hebben voor eventuele spuitvrije zones en de grootte van percelen is van belang voor de pachtprijs.”

Praktijkvoorbeeld Voorbeeld van werkelijke situatie in de omgeving van Vlagtwedde en weergaven uit de nieuwe perceelsregistratie met BGT-grenzen. BGT staat voor Basisregistratie Grootschalige Topografie. Foto: Hans Banus De foto hierboven toont een bestaand perceel in de omgeving van Vlagtwedde (Groningen) met een groep bomen langs een perceelsrand. Langs de bomen loopt een sloot. In de nieuwe BGT-perceelsregistratie worden grenzen beoordeeld op basis van meerdere kaartlagen en recente luchtfoto’s. De foto hierboven is een deel van hetzelfde perceel, maar dan als luchtfoto die in de BGT wordt gebruikt voor beoordeling. De stippen zijn opmerkingen die tijdens de recente BGT-check zijn geplaatst. Het perceel akkerland loopt strak tot aan de sloot die enigszins rond verloopt. De perceelsgrens is recht ingetekend, daardoor liggen kleine groene stukjes tussen de perceelsgrens en de sloot die daardoor niet meer meetellen in de perceelsregistratie. Onduidelijk is nog hoe dit uiteindelijk door RVO.nl verwerkt gaat worden.

Duidelijke luchtfoto’s en snelle reactie RVO.nl

Adviseurs van Agrifirm Exlan hebben soortgelijke ervaringen. Ook hier is het oordeel overwegend positief. Henry Withaar van Exlan heeft met collega’s ook tientallen boeren begeleid met de BGT-check. Hij noemt als positieve punten eveneens de duidelijke luchtfoto’s van de percelen en de snelle reactie van RVO.nl.

Tegelijkertijd heeft ook Withaar de ervaring dat veel opmerkingen van boeren niet worden geaccepteerd. “Ik schat in dat de helft tot driekwart van de opmerkingen wordt afgewezen, terwijl een groot deel wel degelijk terecht is. Uitleg ontbreekt dan, of er wordt alleen een standaardzin gebruikt met als boodschap dat de grens wel correct is volgens de gegevens van RVO.nl. Vervelend gezien alle moeite die een boer moet doen om alles goed na te lopen.”

Overzicht ontbreekt nog

Beide adviseurs merken op dat de terugkoppeling door RVO.nl nog wel beter kan. Positief is dat er op verzoek teruggebeld wordt door medewerkers van RVO.nl. Wat uiteindelijk ontbreekt is een duidelijk overzicht van de opmerkingen en aanpassingen. Dat wordt vaak pas duidelijk als de wijzigingen doorgevoerd zijn in 2020. Dan is er een kans dat alsnog discussie ontstaat over wijzigingen die niet worden hersteld of niet doorgevoerde aanpassingen.

RVO.nl doet serieuze evaluatie

“RVO.nl gaat een serieuze evaluatie doen, we kennen de gevoeligheden”, benadrukt een van RVO.nl, “We gaan uitgebreid inventariseren waar knelpunten zijn ervaren en welke verbeteringen mogelijk zijn.” Dat gebeurt op basis van de ingevulde BGT-checks, via panelgesprekken en overleg met adviseurs over hun ervaringen.

Dat er enige frustratie is omdat lang niet alle opmerkingen worden meegenomen is bekend bij RVO.nl. “We hebben ervoor gekozen om alle afwijkingen tussen perceelsgrenzen en BGT te laten zien. En als op basis van de luchtfoto’s is te zien dat een grens niet klopt, passen we dat aan”, aldus de woordvoerder. Maar als een aanpassing niet is te herleiden op een kaartlaag blijft de grens volgens de BGT doorslaggevend geeft RVO.nl aan.

Gps-meting geen bewijs meer

De gedetailleerde luchtfoto’s in combinatie met de nieuwe basisregistratie met gegevens van gemeenten, provincies, waterschappen en RVO.nl zijn doorslaggevend voor perceelsgrenzen en de uiteindelijke oppervlakte. Gps-metingen die in voorgaande jaren soms als bewijs voor aanpassingen konden dienen, worden vrijwel zeker niet meer geaccepteerd. Een complete meting met gps waarvoor al gauw honderden euro’s moet worden betaald, zal dan in veel gevallen geen voordeel meer opleveren.

Nieuwe grenzen worden voor de deelnemers aan de proef doorgevoerd per 1 januari 2020. Andere boeren gaan in etappes te maken krijgen met de nieuwe BGT. Uiterlijk 2022 wordt de BGT ingevoerd voor alle bedrijven.

Zo ervoer melkveehouder Ipema de BGT-check Melkveehouder Piet Ipema is op zich goed te spreken over de zogenoemde BGT-check. Per saldo pakte het voor zijn oppervlakte positief uit met een kleine plus in oppervlakte ten opzichte van de optelsom van de geregistreerde percelen. Het melkveebedrijf van de familie Ipema in het Drentse Bunne was een van de 1.000 noordelijke bedrijven die RVO.nl heeft verzocht om de vernieuwde perceelgrenzen te controleren. Het bedrijf telt 83 hectare grond met veel redelijk rechthoekige percelen, deels omzoomd door houtwallen. Melkveehouder Piet Ipema heeft een melkveebedrijf met 125 koeien in Bunne (Drente) Hij heeft 83 hectare in gebruik, waarvan 14 hectare mais, en is een van de deelnemers aan de BGT-check. – Foto: Jan Willem van Vliet Nalopen percelen leverde 40 opmerkingen op Ipema heeft samen met zijn adviseur van Agrifirm Exlan de percelen nagelopen. “Dat leverde in eerste instantie toch 40 opmerkingen op. Daarvan werden sommige meteen goedgekeurd, andere grotere afwijkingen werden na overleg met RVO.nl in tweede instantie goedgekeurd”, aldus Ipema. Op een van de percelen was een grondruil met de gemeente voor een wandelpad niet goed verwerkt. “De grond die bij het perceel kwam, was wel verwerkt, maar de grond die er door de ruil af ging niet”, legt Ipema uit. Dat heeft hij telefonisch met een medewerker van RVO.nl opgelost met hulp van zijn adviseur. Veel kleine verschillen Ipema verbaast zich wel enigszins over het grote aantal ‘kleine verschillen’. Ook zag hij meerdere percelen waar lijnen niet recht zijn ingetekend terwijl de grenzen duidelijk wel recht zouden moeten lopen. “Per saldo maakt het dan niet uit voor de oppervlakte, maar je bent er wel veel tijd aan kwijt. Verschil in ons voordeel staat keurig groen ingetekend, als het nadelig is, zijn de vlakjes rood. Dat kwam ook voor bij rechte lijnen waar de kadastrale grens duidelijk was.” Het is wel wat frustrerend als je allerlei opmerkingen maakt waar niets mee wordt gedaan RVO.nl heeft die kleine verschillen niet altijd aangepast. Voor Ipema op zich geen probleem als er per saldo weinig verandert aan de totale oppervlakte. “Maar gezien de tijd die je ermee bezig bent is het wel wat frustrerend als je allerlei opmerkingen maakt waar dan vervolgens niets niet mee wordt gedaan. Daar mag RVO.nl nog wel wat duidelijker over zijn.”