‘De transparantieparadox: meer openheid, meer kritiek’

In een Amsterdams Italiaans restaurant was ik heerlijk aan het eten met een ervaren handelaar. Hij praat zelden of nooit met meel in de mond. Een mooie kerel! We hadden het over open en eerlijk zakendoen en genoten van de wijn, met als motto ’Life is too short to drink bad wine’.

“Ik werk al jaren met netto uitbetaalprijzen. Alle opbrengstprijzen en kosten per maatsortering en verpakking zijn bij ons eenvoudig, transparant en beschikbaar voor telers. Je hoopt en verwacht dat volledige openheid zorgt voor extra vertrouwen en een versterking van de relatie. Maar mijn ervaring is best vaak het tegenovergestelde. Juist door telers volledig te informeren kunnen ze enorm schrikken. Bijvoorbeeld van hoge kosten voor verpakkingen of transport. Of te lage prijzen ten opzichte van ondoorzichtige brutoprijzen bij veilingen of collegahandelaren. Toch blijf ik het doen.”

Voorbeeld betalingstermijn

“Een ander voorbeeld is de betalingstermijn. Jij noemde net een voorbeeld van de uienhandel waarin een bekende exporteur zich onderscheidt door binnen 48 uur te betalen. Dat is natuurlijk hartstikke mooi. Zeker in een jaar met liquiditeitsproblemen door minder goede prijzen of hoge kosten. Het vervelende is alleen dat het nogal snel went. Na een jaar, of hooguit twee, beginnen telers toch weer vragen te stellen over hoge kosten of te lage opbrengstprijzen. Wij betalen standaard na dertig dagen. En verder blijf ik werken met open vizier. Dat ze mijn prijzen verkeerd vergelijken met andere partijen, vind ik wel jammer en soms frustrerend. Maar het is niet mijn schuld en eerlijk gezegd ook niet mijn probleem. Het ‘GMO-gif’ helpt daar ook niet bij, maar daar lijkt de wal gelukkig steeds meer het schip te keren.”

Telers die direct leveren aan handel schrikken soms juist van transparantie. – Foto: Ton van der Scheer

Mijn eigen transparantie

“Hoe gaan ‘de urenfabrieken’ eigenlijk om met transparantie, Bernd?”

“Over de werkwijze van een ander kan ik niet oordelen. Maar ik kan je wel twee voorbeelden geven. Zelf werk ik met een vast uurtarief. De meter loopt als ik binnenkom en hij stopt zodra ik de dam afrijd. Verder reken ik geen extra kosten. Toevallig liet een tuinder me vorige week een gepeperde rekening van een collega-adviseur zien. Die werkt een tikkie anders. Zijn uurtarief is ongeveer hetzelfde, maar hij declareert werkelijk alles. Tot aan e-mails en telefoongesprekken op de minuut nauwkeurig. Formeel kun je hem niets verwijten, maar als je overal de werkelijke tijd voor rekent en ook qua uurtarief aan de hoge kant zit, loopt het de spuigaten uit.

In zo’n geval zijn er twee oplossingen. Een andere adviseur zoeken die dezelfde kwaliteit kan leveren voor veel minder. Of werken met een vaste prijs zodat je niet achteraf de schrik om het hart slaat.”

We sloten de avond af met de volgende conclusie: als je wilt veranderen kun je het beste met andere mensen gaan praten. Vernieuwen met dezelfde mensen gaat niet.