‘Crisisplan updaten’

De fipronil-affaire benadrukt de noodzaak om ook in de tuinbouw crisisplannen kritisch door te nemen.

Op zijn zachtst gezegd ‘uiterst pijnlijk’. Terwijl Nederland bij monde van Edith Schippers (volksgezondheid) en Martijn van Dam (landbouw) in de fipronil-zaak een beschuldigende vinger naar België wijst, slaat hun Belgische collega Denis Ducarme terug. Hoezo heeft België Nederland te laat geïnformeerd? Nederland wist al in november 2016 van fipronil. Hij lekt een interne NVWA-notitie. Nederland staat even het schaamrood op de kaken.

De illegale inzet van de insecticide fipronil in de pluimveehouderij is uitgegroeid tot een schandaal. De stof werd in minimale hoeveelheden in eieren aangetroffen. Zo klein dat serieuze aantasting van volksgezondheid nauwelijks speelde, maar toch: het mag er niet in zitten!

Onderzoek, aanpak en communicatie ontaardden in een waar foutenfestival. De schade is enorm, met als zo vaak de primaire producent als slachtoffer. Transparantie en een directe terugroepactie van alle eieren hadden veel ellende kunnen besparen.

Déjà vu met ehec

Voor veel tuinders is de fipronil-affaire een déjà vu. In 2011 hield de ehec-bacterie huis. Eerst gold de komkommer als boosdoener. Later waren tomaat en paprika onterecht verdacht. Ehec eiste levens. Ook hier stapelden de diverse voedselautoriteiten fout op fout. De communicatie was een drama. Ruim 25 miljoen kilo tomaten en komkommers belandden onnodig op de stort. De totale schade voor Nederlandse tuinbouw oversteeg de € 150 miljoen.

Leren van crises

Je zou denken dat de voedselautoriteit NVWA van zo’n crisis leert, net als later de affaires rondom dioxine, hormonen of antibiotica. Maar kennelijk hebben reorganisaties en bezuinigingen het collectieve geheugen én de operationele slagkracht aangetast. Het is daarom goed dat de tuinbouw de fipronil-affaire nauwgezet volgt.

In een nieuwe zaak, en reken er maar op dat deze vroeg of laat zich ook in de tuinbouw aandient, wil je slagvaardig optreden. Het is noodzakelijk om de verstofte crisisplannen nog eens kritisch te bekijken. Neem de scenario’s door. Rapportagelijnen kunnen inmiddels anders zijn. Kloppen 06-nummers in de draaiboeken nog? Hoe zit het met inzet van social media? Communicatie in de eerste 48 uur is cruciaal.

Kortom, de fipronol-affaire is ook een waarschuwing aan andere sectoren.