Crisis in crisistijd

Beeldender kan het niet: de doos is meer waard dan de tomaten erin. Het is de tuinbouwcrisis in een notendop.

De prijzen van de glasgroenten tomaten, komkommers en paprika’s zijn al maanden heel slecht. De oorzaken zijn ook al vaker benoemd: stevige concurrentie uit Spanje op exportmarkten, vroege en grote oogsten. En eerlijk is eerlijk: er is te veel van hetzelfde. Terwijl aantallen ontbreken, kent iedereen wel collega’s die hun bedrijf noodgedwongen moesten stoppen.

Russisch president Vladimir Poetin zorgt voor een extra crisis in deze crisistijd. Hij weert een jaar lang Europese producten als antwoord op Europese sancties aan zijn adres. De impact van deze politieke maatregel is enorm, en gaat ook veel verder dan alleen het product dat afzet vond op de Russische markt. De appels, peren, tomaten, paprika’s, et cetera met Russische bestemming komen nu op de toch al overvolle Europese markt, met een prijsdruk tot gevolg.

Het is terecht dat de land- en tuinbouw in Den Haag én in Brussel aankloppen. Zij hebben part nog deel in het conflict rondom Oekraïne, maar zijn wel de dupe. En op zo’n moment ontstaat een nieuw (politieke) steekspel. Nuances over de schade vervagen. LTO-voorzitter Albert Jan Maat noemt een bedrag van 1 miljard euro. De tuinbouw wil dwars door alle (mededingings)regels heen tijdelijk prijsafspraken kunnen maken, producten uit de markt halen en subsidie om nieuwe markten te verkennen. De sector roept consumenten op om Nederlandse producten te kopen.

Bedrijven mogen niet omvallen als gevolg van de boycot, dat is duidelijk. Rabobank Nederland zegt in enkele gevallen al wat extra kredietruimte te bieden. Het stof moet nog wat neerdalen om de juiste maatregelen te treffen. Wat is de precieze impact van de boycot op de prijzen? Hoe groot moet de compensatie zijn? Op welke producten? Voor hoe lang? En wie betaalt wat? Het is niet zo eenvoudig. Een foute aanpak kan op langere termijn ook nadelige gevolgen hebben. De insteek van staatssecretaris Sharon Dijksma is de juiste: het moet een Europese aanpak zijn. Nationale maatregelen roepen alleen maar meer problemen op.