‘Corona leert ons opnieuw samenwerken’

Nederland belt de vaccinatietelefoon plat, want we willen wel weer graag op vakantie. De economie trekt zo hard aan dat bedrijven en branches met zijn allen in een wedloop lijken verwikkeld om maar niks van de herstelbestedingen te hoeven missen. Nog van coronacrisis spreken, lijkt niet meer op zijn plaats. Kunnen we dan al aan de evaluatie van deze crisis beginnen? Verspil nooit een goeie crisis, zou Churchill hebben gezegd. Hebben we die les ter harte genomen?

De crisismanager verloor de verkiezingen

De aansporing van sir Winston gaat uit van een zekere mate van doelgerichtheid van onze acties en de maakbaarheid van ons eigen heden en toekomst. Alsof we een crisis naar onze hand zouden kunnen zetten, als we maar willen. Een premier die als winnaar uit de grootste oorlog ooit kwam rollen, heeft op dat vlak natuurlijk enig recht van spreken. Maar hij verloor vervolgens wel de verkiezingen in eigen land. En per saldo is Groot-Brittannië na de oorlog nooit meer zo groot geworden als ervoor. Over de grenzen van de maakbaarheid gesproken.

Op tijd scenario’s schetsen

Een individuele ondernemer is dan dus ook een willoze speelbal? Niet per se, zal de risicomanager zeggen. De tuinbouw was als sector al voor corona in de ban aan het raken van scenariodenken. En nu, in hopelijk de nadagen van de crisis, is elke verstandige individuele ondernemer dat ook. Nadenken over je Plan B en je Plan C en niet pas als de ellende al is losgebarsten. Niet al je geld op één paard. Niet al je product naar één markt. Niet heel je bedrijf ophangen aan één afnemer. Zo moeten we nu bijvoorbeeld ook weer niet denken dat het door corona zo snel gegroeide online-afzetkanaal ineens zaligmakend is en alle ballen op data en digitalisering zetten, want misschien is het volgende mondiale virus wel een verwoestend computervirus.

Samen de crisis de baas

Met de coronacrisis is een extreem scenario waarheid geworden. De les die dat heeft opgeleverd, is dat we er samen ook weer uit kunnen komen. Dat klinkt best zoetsappig, maar het is al honderd jaar en meer de kern van het succes van de Nederlandse tuinbouw. Onze sector heeft altijd al bol gestaan van de coöperaties. Samenwerkende ‘kleintjes’ die samen sterker en slimmer zijn dan elke eenling, hoe groot en rijk en talentvol ook.

Samenwerken anno 2021

Dat samenwerken ziet er vaak nog hetzelfde uit als vroeger, want nog steeds zijn bijna alle telersverenigingen coöperaties. En nog steeds worden bedrijven lid van brancheverenigingen en vormen brancheverengiingen koepels, zoals het deze week opgepoetste PlantNet International, de nieuwe naam van wat voorheen Greenport Holland was. Maar tegelijkertijd zien we veel toeleverende bedrijven sneller dan ooit internationaliseren en ‘consolideren’: samensmelten of opgaan in grotere gehelen, die met meer kritische massa de zich heropenende wereldeconomie kunnen bestormen. Corona of niet, 2022 ziet er nu eenmaal sowieso anders uit dan 2012 of 2002.