‘Corona kan uitzendbranche onder controle krijgen’

Manier waarop arbeidsbemiddelaars en werkgevers omgaan met arbeidsmigranten moet beter.

Emile Roemers voorstellen voor betere bescherming van arbeidsmigranten tegen het coronavirus vielen het meest op. Nog maar maximaal twee personen op één kamer en voor bedrijven en sectoren met hoog risico nog maar één arbeidsmigrant per kamer. En ook verscherpte regels voor het transport van de buitenlandse seizoenarbeiders van hun huisvesting naar hun werkplek zouden weleens snel overgenomen kunnen worden.

Maar het aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten van de voormalige leider van de SP en huidige burgemeester van Heerlen kijkt veel verder dan alleen naar corona. De manier waarop arbeidsbemiddelaars en werkgevers omgaan met arbeidsmigranten moet structureel verbeteren. Een belangrijke stap in die richting: na een kwart eeuw vrijheid/blijheid weer vergunningplicht voor de uitzendbranche.

Afschaffing vergunningplicht arbeidsbureau‘s

Het was onder het eerste paarse kabinet van Wim Kok dat PvdA-minister Ad Melkert van Sociale Zaken en Werkgelegenheid die vergunningplicht afschafte. Dat ontketende een stortvloed aan nieuwe uitzendbureautjes en zogeheten handmatige loonbedrijven. De een al goedkoper dan de ander en niet allemaal even zuiver op de graat.

Eind jaren negentig moesten speciale interventieteams op pad in bijvoorbeeld het Westland om de misstanden met malafide bureaus te bestrijden. Vervolgens werden de Polen ontdekt als schijnbaar onuitputtelijk reservoir voor arbeid in de tuinbouw en andere sectoren en groeide het aantal uitzendbureaus nog verder. En daarmee ook de roep om het kaf van het koren te kunnen scheiden.

Regulering van de uitzendbranche

Al in 2011, toen na de Polen ook de Roemenen en Bulgaren vrije toegang tot de EU-arbeidsmarkt konden gaan krijgen, was er de breed geformeerde Tijdelijke Kamercommissie Lessen uit recente arbeidsmigratie, die onder meer herinvoering van een zekere mate van regulering van de uitzendbranche adviseerde. VVD’er Henk Kamp, die toen de scepter zwaaide over SZW wilde er niet aan. Wat opmerkelijk was en is, want toen en nu zijn zowel de uitzendbranche zelf als veel sectoren zoals de tuinbouw helemaal niet tegen regulering.

Certificering uitzendbranche

Niet voor niets is er al sinds 2000 hard getrokken aan allerlei keurmerken en certificeringen. Dat leek een teken dat zelfregulering kon werken. Maar de coronacrisis toont nu weer eens aan dat er zich onder de radar van keurmerken en wettelijke regels ook heel veel afspeelt wat het daglicht niet goed verdragen kan, zo concludeert nu Roemer in opdracht van deze keer een D66-minister op SZW. De vraag is echter hoe ver Wouter Koolmees wil en kan gaan tot de verkiezingen van 2021 om de organisatie van flexibele arbeid weer onder controle te brengen.