Consumentgericht tomaten verkopen

Een consistente goede smaak leveren. Dat blijft belangrijk als basis voor de verkoop van tomaten, zo blijkt tijdens een Global Tomato Congres. Waarbij het vanuit de consument denken helpt om die met het juiste product en verpakking te verleiden tot meer aankopen.

De consumptiehoeveelheid van groenten heeft niet echt geleden onder de ruwweg 36% waarmee groenteprijzen zijn gestegen vanaf 2021. Wel is te zien dat wereldwijd de jaarlijkse productiegroei van 0,7% bij tomaat wat achterblijft bij veel andere groenten. Verder is er een heel langzaam afnemende groenteproductie in de EU waar te nemen, wat verband houdt met de vergrijzing waarbij er minder gegeten wordt.

Krimp bij verkoop snoeptomaatjes

Supermarktketen ICA in Zweden merkt dat de hoge consumentenprijzen na de energiecrisis een verschuiving hebben veroorzaakt, met een krimp bij snoeptomaatjes ten gunste van gewone ronde tomaten. Verder kreeg gezondheid tijdens de start van de coronaperiode extra aandacht, en steeg toen de thuisconsumptie van tomaat en andere gezonde groenten en producten. Maar later raakten mensen door de langdurige beperkende maatregelen hun motivatie kwijt, en werd juist vaker gekozen voor ongezonde snacks.

De Frans-Marokkaanse snacktomatenproducent Azura constateert op grond van statistieken dat er in de EU vanwege de inflatiecrisis veelal minder snacktomaten worden geconsumeerd. Alleen in België en Frankrijk was een volumestijging van respectievelijk 3,1% en 5,5% te zien. In die laatstgenoemde landen steeg ook het aandeel consumenten dat wel eens snacktomaatjes koopt, terwijl dat in andere landen vorig jaar juist wat afnam. Van alle consumenten koopt meer dan 80% wel eens dit type tomaatjes. Afhankelijk van in welk land varieert dat meestal van gemiddeld 5 tot 7 kilo per jaar per koper. Alleen Polen en Frankrijk blijven daar bij achter.

Smaak en consistentie

Smaak blijft voor iedereen het belangrijkste aankoop-criterium voor snacktomaatjes. Qua overige eigenschappen verschilt de waardering iets per land. Zo hechten Fransen vooral veel belang aan uiterlijk en versheid, terwijl bij Duitsers de prijs een prominenter aankoop-criterium is. In Groot-Brittannië willen consumenten vooral een knapperig tomaatje met een goede vorm en de gewenste vruchtgrootte.

Nieuwe rassen met virusresistenties moeten in staat blijven om te voldoen aan de hoge consumenten-kwaliteitseisen.

Naast de smaak van een ras of tomatentype op zich is ook de betrouwbare consistentie daarvan enorm belangrijk. Zo kwam uit intern onderzoek door RedStar, met interviews bij 800 consumenten, dat bijna vier op de tien consumenten na een aankoop weleens teleurgesteld was in de smaak van tomaten, waarvan ze normaal wel gewend waren dat die lekker smaakten. En bijna een kwart gaf aan gestopt te zijn met de aankoop van een specifieke tomatensoort, omdat de smaak niet consistent goed was. De focus moet dus altijd liggen op een positieve ervaring van de consument, anders blijven herhalingsaankopen uit.

Looije Tomaten hanteert daarom bij haar honingtomaatjes de vaste regel dat deze niet onder het gebruikelijke A-merk label verkocht worden als blijkt dat de geproduceerde kwaliteit een keer wat minder is dan de hoge standaard die voor dit merk geldt.

Consumenten-onzekerheid

Consumenten blijken met de nodige vragen te zitten over wanneer en voor welk gebruiksdoel ze bepaalde tomaten kunnen gebruiken. Azura probeert daarom bijvoorbeeld bewust met informatie en logo’s op zijn verpakkingen helderheid te bieden rond die vragen, om zo aankopen te bevorderen. Die consumenten-onzekerheid blijkt ook uit het RedStar-onderzoek. Van de ondervraagden was 13% soms onzeker of ze wel de juiste tomaat voor een bepaalde maaltijd of gebruiksdoel hadden gekozen in de supermarkt.

Om de consumptie van tomaten te stimuleren, zou het goed zijn om te bevorderen dat ze vaker en op meerdere van de gangbare zes eetmomenten per dag gebruikt worden. Uit de interviews bleek dat het diner bij 71% van de consumenten een moment is dat tomaten wel eens gebruikt worden. Voor 55% is dat ook bij de lunch het geval. Het ontbijt zou een goed potentieel groeimoment in de consumptie kunnen zijn, want daar past nog slechts 9% af en toe tomaat toe. Ook als tussendoortje is er groei mogelijk. In de morgen en avond maakt bij 8% van de ondervraagden tomaat deel uit van het gebruikte aanbod aan snack-producten. In de middag wordt bij 15% weleens tomaat gesnackt.

Informatie op de verpakking belangrijk

Ongeveer 70% van de ondervraagde consumenten vindt informatie op de verpakking belangrijk. Zo’n 30% wil zien waar het product vandaan komt, 28% wil informatie over gezondheidsaspecten en voedingsstoffen, 20% leest recepten-ideeën. Bijna een vijfde hecht waarde aan een keurmerk.

Behalve voor informatie blijft de verpakking nodig als functionele bescherming. Zeker bij online aankopen vindt ruim de helft van de ondervraagden aan dat een steviger verpakking de voorkeur geniet. Bijna een kwart heeft ooit wel eens ervaring gehad met tomaten die gekneusd of gebutst waren.

Kwaliteit beoordelen

Normec doet kwaliteitsonderzoek aan tomaten die daarvoor in supermarkten gekocht worden. Daarbij was bij de snoeptomaten afgelopen winter (productieperiode week 44 tot 16) een wat groter aandeel Marokkaanse tomaten te zien ten opzichte van de winter 2022-’23, ten koste van het Nederlandse en Spaanse product. Het uiterlijk en de stevigheid van de Nederlandse tomaatjes loopt over de afgelopen drie jaren net iets terug.

Over alle aangekochte tomaten heen gezien zit er, over de afgelopen drie jaren, geen of nauwelijks verschil in smaak, stevigheid en zuurgraad in de winterperiode. Voor de consument is het aan de objectieve kwaliteit dus niet merkbaar geweest dat er in de teelt gereageerd is op de gascrisis en dat er bijvoorbeeld geworsteld is met ToBRFV. Alleen brix-gehaltes liepen heel licht terug gedurende de afgelopen jaren.

Smaak kan variëren

Bij de subjectieve kwaliteitsbeoordelingen worden snacktomaten uit Nederland in de loop van de laatste jaren ietsje lager beoordeeld op zachtheid en meligheid in de winterperiode. Het Marokkaanse product scoort op dat vlak het best. Zeker vorig jaar werden de Spaanse en Marokkaanse snacktomaatjes zuurder van smaak gevonden. Dit jaar en in de winter 2021-’22 werd het product uit Marokko vaker als flauwer van smaak beoordeeld. Eindconclusie is dat de afkomst van tomaten bepalend is voor de smaak, maar dat die over de jaren kan variëren.