Concurrentiebeding personeel op de schop

Bedrijven kunnen hun werknemers straks minder makkelijk verbieden om bij een concurrent hetzelfde werk te gaan doen. Minister Karien van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) wil dit concurrentiebeding aan banden leggen.

Een concurrentiebeding kan worden gebruikt om bedrijfsgeheimen of zakelijke relaties te beschermen. “Maar we zien nu dat er in contracten steeds vaker standaard een concurrentiebeding staat, terwijl daar geen goede reden voor is”, zegt van Gennip. “Dat is onnodig beperkend voor werknemers en hindert de doorstroom op de arbeidsmarkt.”

Vergoeding voor personeel

In de wet komt onder meer een begrenzing te staan van de duur van een concurrentiebeding. Ook moet de werkgever precies aangeven waar de bepaling geldt en welk ‘zwaarwichtig bedrijfsbelang’ ermee is gediend. Ook moet er een vergoeding voor de werknemer tegenover staan in de vorm van een bepaald percentage van het laatstverdiende salaris.

Van Gennip haalt onderzoek aan van bureau Panteia. Naar schatting 3,1 miljoen werkenden in Nederland zijn gebonden aan zo’n clausule die hen er mogelijk van weerhoudt een andere baan te zoeken.

Van Gennip denkt dat een concurrentiebeding niet langer dan een jaar mag duren. Afhankelijk van het soort bedrijf en de zwaarte van de functie kan dat ook een halfjaar zijn. Van Gennip gaat ervan uit dat werkgevers, als de wet eenmaal van kracht is, ook bestaande vaste contracten daarop zullen aanpassen.

Werkgeversverenigingen VNO-NCW en MKB-Nederland kunnen zich vinden in het voorstel van Van Gennip. Vaak is een concurrentiebeding ‘onnodig hinderlijk voor de mobiliteit op de arbeidsmarkt’, zeggen de organisaties. “Tegelijk moeten die bedingen wel kunnen worden gebruikt als het echt nodig is om bedrijfsinformatie of concurrentiepositie te beschermen”, voegen ze daaraan toe.

Handel draait ook om relatie

Onderzoeksbureau Panteia bracht twee jaar geleden het gebruik van concurrentiebedingen in de handel in kaart, een gevoelige sector omdat veel in relaties gewerkt wordt. Bijna één op de vijf bedrijven in de handel heeft weleens personeel van de concurrent overgenomen. Deze medewerkers hadden een concurrentiebeding om bedrijfsgevoelige informatie te beschermen, zoals klantenlijsten en leveringsafspraken.

In 27% van de gevallen eindigde dat in een rechtszaak. De rechter oordeelt gemiddeld genomen echter vaker in het nadeel van de aanklager en dus in het voordeel van personeel. Er is daarmee rechtsonzekerheid rondom het concurrentiebeding. In de groentehandel was het concurrentiebeding in het verleden vaak een brandende kwestie. Het kan bedrijven flink schaden als personeel ook klanten meeneemt. Vaak is een geding gebaseerd op een boete bij overtreding.

Afkopen

Toch is er ook vaak sprake van goed overleg, bleek uit het onderzoek van Panteia. Onder werkgevers die bij overtreding van het concurrentiebeding besloten te handhaven, heeft 42% weleens geprobeerd om buiten de rechter om tot een schikking te komen. Deze pogingen tot schikking slaagden vrijwel altijd, blijkt uit het onderzoek. Personeel kan dan tijdelijk andere werkzaamheden krijgen om zo met vertrouwen de bedrijfsinformatie van de eerste werkgever te beschermen.

Vaak wordt een concurrentiebeding afgekocht door de nieuwe werkgever. In 8% van de gevallen betaalt de werknemer de boete door af te zien van bijvoorbeeld vakantiegeld. Een boetebeding is gemiddeld iets meer dan € 8.000.