CO2-uitstoot kassen kan fors omlaag, maar tegen welke prijs?

Het is mogelijk om de CO₂-uitstoot in de glastuinbouw in 2030 terug te brengen naar 1,9 Mton in plaats van 4,3 Mton, blijkt uit onderzoek van CE Delft. Door stapeling van ingrijpende maatregelen wordt de uitstoot dan zo zwaar belast dat elke energiebesparende investering uiteraard rendabel wordt.

Het rapport Nationaal emissieplafond voor ESR-sectoren gaf recent de uitkomst dat de glastuinbouw veel kan besparen met nieuwe scherpere maatregelen. Hoe kan dat en werken de huidige instrumenten dan onvoldoende? Onderzoeksleider Katja Kruit van CE Delft geeft een toelichting op het rapport.

Gekeken naar verhoging energiebelasting en ETS-2

De onderzoekers hebben voor alle sectoren – dus ook de glastuinbouw – onderzocht welke verduurzamingsmaatregelen terugverdiend kunnen worden binnen 15 jaar, bijvoorbeeld geothermie of een warmtepomp. Het opvallende is: Bij deze berekeningen zijn twee belangrijke maatregelen meegenomen die op de glastuinbouw afkomen, namelijk verhoging van de energiebelasting vanaf 2025 en het mogelijk meedraaien in een Europees CO₂-handelssysteem (ETS-2). Fossiele energie wordt dan zo zwaar belast in de glastuinbouw dat alle energie-investeringen rendabel worden en veel besparingen mogelijk zijn.

“Een deel van de maatregelen in de glastuinbouw zijn, volgens onze modellering, sneller rendabel dan maatregelen in de andere sectoren. Dat komt onder andere door de aangekondigde fiscale maatregelen. Hierdoor is de CO₂-reductie in de glastuinbouw relatief hoog”, stelt Kruit in een toelichting op het onderzoek.

Het is overigens nog niet gezegd dat de glastuinbouw in dat Europese CO₂-handelssteem gaat meedraaien. De glastuinbouw heeft al een eigen CO₂-sectorssteem afgesproken in een convenant met de overheid.

CO2-prijs in nationaal emissieplafond

Daar blijft het niet bij in het onderzoek. Vervolgens is bekeken hoeveel CO₂ alle sectoren in totaal moeten besparen om de doelstelling in 2030 te halen. Ook keken de onderzoekers welke CO₂-prijs daarvoor nodig is als je dit zou doen via een nationaal emissieplafond. “Uit onze modellering volgt een prijs van €200 per ton CO₂.” Nog een maatregel erbij dus in de vorm van een CO₂-prijs in een emissieplafond.

De lage restemissies van de glastuinbouw waar de onderzoekers op uitkomen, die 1,9 Mton, zijn dan een resultaat van al deze maatregelen samen. Dat gaat dus om én de fiscale maatregelen, én de ETS2-prijs, én de CO₂-prijs van een mogelijk nationale emissieplafond, stelt Kruit. Dat is dus alleen haalbaar bij een zeer zware stapeling van maatregelen. Die is op dit moment nog erg onzeker.

We hebben ook geen rekening gehouden met beperkende randvoorwaarden zoals arbeidskrapte of netcongestie

Beeld uit rapport (nog) geen werkelijkheid

Volgens Glastuinbouw Nederland geeft het rapport geen duidelijk beeld van de werkelijkheid. Het is een theoretisch model. Zo wordt bijvoorbeeld geen rekening gehouden met ondernemers die stoppen bij zoveel tegenwind van de overheid. “We vinden dit een moeilijk onderzoek. Wat voor sector hou je dan nog over? Is dat nog maar 6.000 hectare? Wat is dan nog de kwaliteit van de sector? We hebben in het glastuinbouwconvenant afgesproken dat de sector een levensvatbare sector moet blijven”, stelde beleidsmedewerkers Alexander Formsma na bestudering.

Rapport bedoeld om richting te geven

Uit het rapport wordt ook niet duidelijk wat de effecten zijn van al ingezet beleid uit andere afspraken van het glastuinbouwconvenant, zoals het eigen CO₂-sectorsysteem. “Ook hebben we geen rekening gehouden met beperkende randvoorwaarden zoals arbeidskrapte of netcongestie”, beaamt Kruit. Zo is dit rapport vooral bedoeld om richting te geven aan toekomstig beleid voor CO₂.

De eerste grote vraag is vooral of de glastuinbouw onder zo’n Europees CO₂-handelssysteem zal vallen. Dat besluit moet eerdaags vallen.