‘Chemieplafond leidt tot oververhitting’

PBL pleit voor het invoeren van een chemieplafond. Dat zal eerder averechts werken.

Het gebruik van bestrijdingsmiddelen leidt nog tot te veel problemen met de waterkwaliteit en biodiversiteit. Die conclusie trekt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), een van de belangrijkste adviesorganen van de regering. PBL pleit daarom voor het invoeren van een chemieplafond. Dat zal eerder averechts werken.

Kanttekeningen bij negatief beeld PBL

Bij het negatieve beeld dat PBL schetst, zijn best kanttekeningen te plaatsen. Bijvoorbeeld of de cijfers van de kwaliteit van het oppervlaktewater zijn achterhaald. Ook noemen landbouworganisaties de conclusies over de biodiversiteit te kort door de bocht en wetenschappelijk onvoldoende onderbouwd. De sector zet daarom terecht vraagtekens bij de objectiviteit van PBL. Die staat overigens al langer ter discussie, zoals bij het berekenen van de nieuwe energierekening begin dit jaar, de inschatting van mestfraude (2017) en de vleesimpact op het klimaat.

Terechte vraag is of de voorlichting dan voldoende neutraal en evenwichtig is.

Het neemt niet weg dat in het rapport van PBL ook positieve ontwikkelingen staan. Zo is de waterkwaliteit verbeterd en bevat het voedsel minder resten van gewasbeschermingsmiddelen. Ook staan er interessante kritische noten in. Boeren zouden zich vooral over gewasbescherming laten informeren door bedrijven die de middelen verkopen. Terechte vraag is of de voorlichting dan voldoende neutraal en evenwichtig is. Weer terug dus naar onafhankelijk en gratis advies van de Dienst Landbouwvoorlichting, die door de overheid in de jaren 90 echter werd wegbezuinigd.

PBL-rapport meer een tussenstand

Enfin, het terugdringen van chemie gaat in de ogen van PBL dus niet snel genoeg om te voldoen aan de internationale eisen voor milieu, voedselveiligheid en arbeidsomstandigheden in 2023. Het PBL-rapport moet daarom meer worden gezien als een tussenstand, die een beetje achterloopt op de feiten en ontwikkelingen van vandaag de dag. Er wordt heel veel onderzocht en beproefd in de praktijk om het chemiegebruik terug te dringen en de biodiversiteit op te krikken, zoals mengteelten en strokenteelten en het gebruik van biologische laag-risicomiddelen.

Risico op oververhitting

Onder telers en akkerbouwers, landbouworganisaties en bedrijfsleven is een opvallend groot draagvlak om gezamenlijk in hoog tempo teelten te verduurzamen, zo bleek ook op het symposium ‘Op z’n Vitale Akker’ van Brancheorganisatie Akkerbouw en Wageningen UR. De algemene boodschap was dat akkerbouwers er niet aan ontkomen om minder chemische middelen te gebruiken en tegelijk ook dat het zo simpel nog niet is.

Los van de complexiteit waarmee de invoering van een chemieplafond gepaard zal gaan, loopt de overheid met de invoering ervan groot risico op oververhitting van de duurzame motor in de akkerbouw. De druk op het verduurzamen van teelten is al hoog genoeg. Een chemieplafond is dan echt een stap te ver.