Campagne voor samenwerking, met lessen uit witlofkartel

Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) gaat samenwerking bij afzet stimuleren. Dit gebeurt volgens regels uit een eerdere karteluitspraak over witlof.

Er komt een ministeriële voorlichtingscampagne die moet aangeven onder welke voorwaarden partijen in de land- en tuinbouw kunnen samenwerken. Een samenwerkingsambassadeur gaat samenwerking bovendien actief bevorderen. Hij of zij zal een aangepaste ministeriële handleiding daarbij gebruiken. Dat blijkt uit de toelichting van een aanpassing van de Nederlandse mededingingswet.

Angst voor kartelzaak

Over grenzen aan samenwerking bestaat nog altijd veel onduidelijkheid, waardoor partijen bang zijn in een kartelzaak te belanden. De land- en tuinbouw heeft een uitzonderingspositie binnen Europese mededingingsregels. Dat komt door Europees landbouwbeleid, zoals de Europese regels Gemeenschappelijke Marktordening (GMO). Die GMO voor groenten en fruit biedt meer ruimte voor samenwerking binnen en tussen erkende organisaties. Regels zijn echter onduidelijk omschreven.

Belangrijke uitspraak

Een uitleg van die complexe GMO-regels voor samenwerking is vastgesteld in een uitspraak van de hoogste Europese rechtbank over een kartel van witlofpartijen eind 2017. Ook bij deze uitspraak is de complexiteit hoog. Dat witlofarrest is ook reden voor aanpassing van de Nederlandse mededingingswetgeving.

Witlofzaak: € 4 miljoen boete

In 2007 ontdekte de Franse mededingingsautoriteit concurrentieverstorende praktijken in de witlofsector. Er bestond tussen verschillende partijen overleg over de prijs van witlof, de hoeveelheden op de markt te brengen witlof en de uitwisseling van strategische informatie. Ook was er een prijspolitie om de afspraken te controleren.

De Franse mededingingsautoriteit legde uiteindelijk voor bijna € 4 miljoen aan boetes op. Die werd door Franse rechters van tafel geveegd, omdat de afspraken binnen de GMO-regels zouden vallen. De Franse mededingingsautoriteit ging met de zaak naar de Franse hoge raad. Die vroeg vervolgens het Europese Hof van Justitie zich uit te laten over het standpunt van de PO’s en andere beboete partijen, met een uitspraak in 2017.