Btw niet afschaffen maar opzij zetten

Het klinkt als een abc’tje: schaf de btw op groente en fruit af, zodat het goedkoper wordt en de verkoop zal omhoog gaan.

De stichting Natuur & Milieu stuurde vorige week een persbericht met die oproep: 0 procent btw op groente en fruit. “Groente en fruit eten is eigenlijk goed voor alles: voor het milieu, voor je gezondheid en voor de Nederlandse economie”, aldus Sijas Akkerman van Natuur & Milieu vorige week in dat persbericht. Maar groente en fruit is relatief duur. “Momenteel krijgen consumenten de verkeerde prikkel: een kilo gehakt kost €3 en een kilo friet €1. Veel groente kopen is naar verhouding duur. Dit moet anders: groente en fruit goedkoper, vlees en vet duurder.”

Maar met abc’tjes is het meestal zo dat ze in werkelijkheid even wat ingewikkelder liggen. Want wat gaat er gebeuren met de 6 procent prijsruimte die door die btw-maatregel wordt veroorzaakt?

Die wordt vrolijk meegenomen in het spel van vraag en aanbod. De sterkste partij in dat spel steekt fluitend die extra marge in zijn zak. En mocht het nu eens een keer andersom zijn en er ontstaat weer eens een daadwerkelijke schaarste, dan gaat de prijs ook daadwerkelijk weer eens omhóóg. En dan zullen we zien of er ook ineens mínder groente en fruit verkocht wordt.

Mijn voorspelling: welnee. Groente en fruit koop je omdat je moet eten. Natuurlijk zijn we wel gevoelig voor prijs. Dus kopen we de groente die in de aanbieding is. Of gaan we naar de winkel waar het een stukje goedkoper is. Toen een jaar of wat geleden een Noorse supermarkt reclame maakte met: wij betalen voor u de btw op groente, toen ging hun groenteomzet met 20 procent omhoog. Maar elders ging die omlaag. We willen best goedkoper, maar niet per se méér. Om ons toch méér groente en fruit te laten eten, daarvoor hebben we andere instrumenten nodig dan prijs.

Dus handhaaf die btw op groente en fruit, maar zet de opbrengst daarvan opzij om op een slimmere manier de consumptie van dit gezonde en duurzame product te stimuleren. En aan de andere kant ben ik er helemaal voor dat producten, die de maatschappij opzadelen met extra milieukosten vanwege hun beslag op lucht, grond en water en extra zorgkosten vanwege de welvaartsziektes die ze bij consumenten veroorzaken, duurder worden gemaakt. En de opbrengst van die heffing, nou ja, u snapt het al.