Brussel: minder gewasbescherming, meer natuur

De Europese natuur moet worden hersteld, in steden en op het platteland en tegelijk moet het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen aan banden worden gelegd. De Europese Commissie heeft daarover woensdag twee wetsvoorstellen gepresenteerd.

Wetgeving voor alle lidstaten

Het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen moet in 2030 met de helft worden verminderd ten opzichte van de jaren 2015-’17. De Europese Commissie wil wetgeving introduceren die voor alle lidstaten geldt, zodat niet elk land zijn eigen invulling geeft. Europese verordeningen hebben een rechtstreekse werking, Europese richtlijnen moeten door de lidstaten in eigen wetgeving worden omgezet.

De wetgeving regelt ook dat boeren geïntegreerde gewasbescherming moeten toepassen, dat preventie en natuurlijke bestrijding de eerste inzet is en dat de toepassing van chemische middelen het laatste redmiddel is. Die insteek sluit aan bij de toekomstvisie gewasbescherming 2030, waarover sector en overheid in 2019 een akkoord sloten.

Precisielandbouw

De Europese Commissie stelt dat laagrisico-middelen beschikbaar moeten komen als alternatief voor chemische bestrijding. Precisielandbouw is een van de landbouwmethoden die het gebruik van chemische middelen mede kunnen helpen terugdringen, aldus de Europese Commissie.

Tegelijk met de plannen voor verminderd gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen presenteert de Europese Commissie wetgeving voor natuurherstel. Daarin worden doelen gesteld voor het natuurherstel, die in 2050 moeten worden bereikt. Het gaat onder andere om de vernatting van veenweidegebieden, het herstel van natuurlijk grasland en het herstel van de rivierenloop. Er staan ook doelen over het minimaal areaal groen in steden.

Lidstaten moeten een nationaal herstelplan maken, waarbij wetenschappers, het publiek en belanghebbenden betrokken worden.

Europees Commissaris Frans Timmermans zegt bij de presentatie dat de natuur van levensbelang is voor de economie. “De klimaat- en biodiversiteitscrises bedreigen het fundament van het leven op aarde”, zegt hij. “De vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen helpt de natuur te herstellen en beschermt de mensen die met die chemicaliën moeten werken.”

GLB moet boeren financieel ondersteunen

Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) moet mede dienen om boeren financieel te ondersteunen bij de extra kosten waarmee ze te maken krijgen, stelt Stella Kyriakides, Europees Commissaris voor Gezondheid en Voedselveiligheid. “We moeten het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen verminderen om onze bodem, lucht en voedsel en uiteindelijk de gezondheid van onze burgers. Voor het eerst zullen we het gebruik van bestrijdingsmiddelen in publieke tuinen en speelterreinen verbieden, zodat we ervan zijn verzekerd dat we minder worden blootgesteld. Het GLB zal boeren financieel ondersteunen om alle kosten van de nieuwe regels te dekken. Niemand wordt achtergelaten.”

CDA-Europarlementariër Annie Schreijer-Pierik zegt in een eerste reactie dat dit niet het moment is om met wetsvoorstellen te komen voor de vermindering van bestrijdingsmiddelen en het herstel van natuur. “We zitten midden in de ergste voedselcrisis van onze eeuw. Dan moet de Europese Commissie geen nieuwe wetgeving invoeren die de voedselproductie in Europa gevoelig kan verminderen.”

De CDA’er wijst erop dat al sinds de eerste publicatie van de ambities van de Europese Commissie door het Europees Parlement is aangedrongen op een doorrekening van de plannen. “Tot nu toe hebben we nog geen grondige effectbeoordeling gezien. Hoe kan de Europese Commissie verwachten dat we deze wetgeving goedkeuren zonder dat we de gevolgen voor onder meer de voedselproductie en de leefbaarheid van het platteland kennen?”

SGP’er Bert-Jan Ruissen noemt de plannen ‘een recept voor misoogsten’. “Natuurlijk moeten we blijven werken aan het verminderen van afhankelijkheid van gewasbeschermingsmiddelen. Maar niet op deze rigide manier. Het ene na het andere middel wordt verboden, maar er komen nauwelijks nieuwe voor terug. Timmermans zou juist daarop moeten inzetten.”