Brexit: dit weten we nu over groente- en fruithandel

Geheel in stijl met de brexit-onderhandelingen tot nu toe laten de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk het ook deze keer aankomen op het laatste moment. Het betekent ook voor ondernemers aan beide zijden van de grens onzekerheid, wat ook in hún kantoren leidt tot nog maar weer een keer tot het laatste moment afwachten.

De Nederlandse handelsbedrijven en telersverenigingen worden wel elke week en soms zelfs van dag tot dag geïnformeerd door GroentenFruit Huis, dat nauw samenwerkt met het Kwaliteits-Controle-Bureau en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.

Fytosanitair certificaat nodig voor uitgangsmateriaal

Zo maakte de Britse regering vorige week bekend dat ze bij het binnenlaten van groenten en fruit en andere plantaardige producten een fasering in de regels doorvoeren. Per 1 januari zullen alleen producten op de high-priority-lijst al een fytosanitair certificaat nodig hebben. Het gaat daarbij met name om uitgangsmateriaal: alle plantjes en veel zaad, maar nog niet om vers product.

Vanaf 1 april komen daar een aantal groente- en fruitsoorten bij: bladgroenten en wortel- en knolgewassen en ‘most common fruits’. Welke producten dat precies zijn, wordt nog in een specifieke lijst bekendgemaakt. Twee uitzonderingen zijn al wel genoemd: groenten die bewerkt en verpakt zijn en diepgevroren groenten.

Vanaf 1 juli ten slotte zullen ‘meer gereguleerde plantsoorten’ te maken krijgen met fysieke inspecties, wederom zonder precieze lijst.

Lees ook: Britten faseren importcontroles agf

Akkoord over Brits landbouwbeleid

Terwijl de brexit-onderhandelingen en de te nemen maatregelen aan beide zijden van de grens zo in mist gehuld blijven, heeft het Verenigd Koninkrijk wel een klap gegeven op een nieuw eigen landbouwbeleid. Daarvoor is immers geen overeenstemming met de EU nodig. Koningin Elizabeth heeft haar handtekening gezet onder een door het parlement aangenomen Agriculture Bill. Daarin is onder meer geregeld dat grote landeigenaren, zoals de koningin zelf, geen hectarepremies meer ontvangen, zoals gebruikelijk is in de EU.

Het geld dat de Britse regering daardoor bespaart, wordt gestoken in het sterker maken van de Britse land- en tuinbouwbedrijven. Die kunnen met steun voor verbetering van de productiviteit of de aanschaf van betere machines werk maken van een hogere graad van zelfvoorziening.

Lees op Foodagribusiness.nl: Britse boeren blij met eigen landbouwwet

Groot-Brittannië haalt tot 80% verse groente en fruit uit EU

Vooral voor de groente- en fruitsector is de term zelfvoorzienend echter nogal een overstatement. Slechts 15% van de in Groot-Brittannië geconsumeerde tomaten komt van eigen bodem en voor paprika en komkommer is dat zelfs minder dan 10%. Volgens het Britse ministerie van landbouw is tussen 70 en 80% van de verse groenten en fruit op de Britse markt afkomstig uit de EU. En niet alleen vruchtgroenten zijn schaars. Driekwart van de peren komt uit Europa en voor spinazie is dat zelfs 99%.

_{Lees verder onder de grafiek}

Doorstroom voedsel valt terug tot slechts 40% van huidig volume

Britse foodbedrijven maken zich dan ook grote zorgen over het deels stilvallen van hun handel. De Britse regering liet in gesprekken met de eigen voedselsector twee weken geleden namelijk nog weten dat ze rekening houdt met sterk verminderde ‘flow rates’; de doorstroom van vrachtverkeer over de grens zou de eerste drie maanden na brexit zelfs kunnen teruglopen tot slechts 40% van huidige volumes.

Aan de Europese kant van de grens maken bedrijven en overheden zich precies dezelfde zorgen. De per 1 januari veel intensievere grenscontroles zullen niet alleen tot files leiden, omdat de importerende en exporterende bedrijven hun papierwerk niet goed op orde hebben. Ook de kwaliteitseisen, die door de Britse overheid zelf zullen worden opgelegd aan welke geïmporteerde soorten groenten en fruit, zijn voor de Europese producenten en overheden nog altijd onduidelijk.

De NVWA heeft in overgangsjaar 2020 de inspectiecapaciteit voor de naar het Verenigd Koninkrijk te exporteren tuinbouwproducten wel al flink opgevoerd. Maar tot op de dag van vandaag is onbekend wat die inspecteurs aan Nederlandse kant van de grens precies als kritische controlepunten moeten hanteren.

_{Lees verder onder de foto}

De dagelijkse file voor de Kanaaltunnel. Die zou volgens Britse amtenaren aan beide zijden van de grens kunnen gaan verdubbelen. – Foto: Gareth Fuller/ANP

VK erkent in 2021 Europees bioproduct als biologisch

Het nieuwe Britse landbouwbeleid wordt ook gepresenteerd als een belangrijke stap naar een duurzamere agrarische productie. De Britse retail staat bekend om zijn hoge kwaliteits- en duurzaamheidseisen aan groenten en fruit. Waar het de allerhoogste duurzaamheidseisen betreft, die voor biologisch geteeld product: daarvoor heeft het Verenigd Koninkrijk ondertussen laten weten dat het geïmporteerd product met het Europese biologische certificaat nog in elk geval heel 2021 zonder meer als biologisch zal erkennen. Andersom geeft de EU de Engelse telers nog geen zekerheid. Maar de export van Brits biologisch product naar de EU is zeer klein in omvang.