Rond de crisisjaren 15 jaar geleden stond de overheid vaak borg in bankfinanciering van glastuinbouw. Dat is hard terug gelopen. Er zijn andere constructie gekomen.
Dat blijkt uit de Evaluatie regeling Borgstelling MKB-landbouwkredieten (BL). Tot 2010 werd door de glastuinbouw veel gebruikgemaakt van de BL. Maar de omvang van de investeringen in de glastuinbouw overtreffen tegenwoordig het normale plafond van € 1,2 miljoen, schrijven de onderzoekers. Dat geldt ook voor de verhoogde BL Plus – de module van de regeling die er speciaal kwam voor duurdere duurzame investeringen met een plafond van € 2,5 miljoen.
De BL kan door de maximale hoogte bij financieringen van dergelijke omvang geen rol van betekenis meer spelen
Banken stellen dat ze bij grote projecten in de glastuinbouw vaak met andere banken samen een krediet aanbieden. Ook wordt ‘private equity’ ingezet. Dat is geld van investeerders. “De BL kan door de maximale hoogte bij financieringen van dergelijke omvang geen rol van betekenis meer spelen, en speelt dus maar in weinig financieringen in de glastuinbouw een rol”, stelden de onderzoekers.
Energiecrisis- en coronamodule
Tijdens de energiecrisis van 2022 leek de regeling weer in zwang te raken. Toen werd een module met een borgstellingsregeling ontworpen voor glastuinders die door hoge gasprijzen in liquiditeitsproblemen zouden komen. Uiteindelijk is deze module nooit opengesteld. De druk op de sector was inmiddels verminderd. Vòòr de energiecrisismodule was er de coronamodule. Die heeft goed gewerkt, maar dat was een bijzondere tijd en omstandigheid, schrijven de onderzoekers.
49 keer de BL ingezet in glasgroentesector
Ook valt in cijfers uit te drukken dat het belang van de regeling is afgenomen voor glastuinbouw. In de zes jaar tot 2023 was het aandeel van de investeringen met borg 3%. In 2022 was dat 1%. Toch is in zeven jaar vòòr 2024 in totaal 49 keer de BL ingezet in de glasgroentesector. Daarvan waren er 8 toekenningen voor de coronamodule en 10 voor de verhoogde BL Plus-regeling. Bij fruitbedrijven is de regeling 43 keer ingezet, waarvan 4 voor coronasteun en 4 voor de verhoogde BL Plus-regeling. Bij opengrondstuinbouw is de regeling in totaal in 7 jaar slechts 9 keer toegepast.
Veel familiekapitaal ingezet
Bancaire financiering verandert toch al in de land- en tuinbouw. Deze spelen een kleinere rol, vooral in het segment onder de € 1 miljoen en onder € 250.000. De banken maken hierop onvoldoende rendement. De leningen zijn te klein en zo is meer ruimte ontstaan voor non-bancaire financieringen zoals crowdfunding en leaseconstructies. Daarnaast wordt in de agrarische sector veel familiekapitaal ingezet.
De onderzoekers stellen dat de regeling te complex is geworden met te veel modules, en dat de toepassing dus afneemt. Wel zal in de toekomst het nut blijven bestaan voor de regeling, vooral bij bedrijfsovernames.
