Biocidewet EU ook voor ontsmetting en zuivering

“Steeds meer glastuinbouwbedrijven zetten succesvol UV en ozon als biocide in. Niet alleen voor waterontsmetting om de hygiëne en productkwaliteit te verbeteren, maar ook voor waterzuivering”, zegt Fred Rutgers. Hij is al een aantal jaren actief als onafhankelijk expert voor de Europese wetgeving rondom het gebruik van vrije radicalen, zoals ozon, als biociden. Rutgers helpt bedrijven verspreid over 3 landen om kennis te vergaren over deze wetgeving en om daar tijdig aan te voldoen.

De toename van het gebruik van ozon heeft er volgens de expert toe geleid dat het aantal aanbieders van dergelijke instrumentarium is uitgebreid. “Hierdoor werd en wordt ook veel matige of zelfs ronduit slechte en onveilige apparatuur op de markt aangeboden. Het juiste effect en veilig gebruik van deze installaties komt daarmee in het gedrang. Europa heeft dit door middel van wetgeving geregeld.”
_{Tekst gaat verder onder de foto‘s}

Waterzuivering met gebruikamking van ozon. – Foto: Joost Stallen

Gebruik apparatuur zonder licentie verboden

Apparatuur voor het op locatie genereren van vrije radicalen die als biociden worden gebruikt, moet met enkele jaren zijn geregistreerd volgens de Europese Verordening Biociden. Leveranciers die over een actievestoffendossier beschikken, of daar toegang toe hebben, mogen de apparatuur straks registreren. Na de registratietermijn is gebruik van deze apparatuur zonder licentie verboden.

De Europese Verordening Biociden gaat over het veilige en effectieve gebruik van apparatuur en processen waarbij vrije radicalen vrijkomen. Dat zijn zeer kleine, uiterst reactieve deeltjes. Voorbeelden van dergelijke processen zijn: ozon (O₃), ozon met een katalysator(vloeistof), UV met waterstofperoxide (H₂O₂) , waterstofperoxide met een katalysator(vloeistof), elektrolyse of ionisatie. De wetgeving is ook van toepassing op alle varianten daarop en kent geen uitzonderingen of vrijstellingen meer.

Iedere biocide moet actievestoffendossier hebben

Voor ozon, UV en ECA (Electro-chemically activated water), die als biociden worden gebruikt, geldt de wetgeving. Biociden zijn middelen om schadelijke micro-organismen te bestrijden. Naast voordelen in het gebruik om te desinfecteren, brengt het ook risico’s met zich mee voor volksgezondheid en milieu. Van iedere biocide moet een zogenoemd actievestoffendossier worden gemaakt. Hierin staat een volledige beschrijving van alle kenmerken van de betreffende stof, de wijze van toepassing en hoe de stof aantoonbaar veilig en effectief kan worden ingezet. In september 2017 is een dossier voor ozon ter beoordeling bij het Ctgb en het Europese Echa ingediend. Ook voor andere biocidale toepassingen is zo’n dossier vereist en dat betekent dat leveranciers van dergelijke producten onder een soortgelijke regeling vallen. Voor andere technieken, zoals UV en ECA, moeten dus ook dossiers zijn ingeleverd.

In Europa valt de goedkeuring van de werkzame stoffen in biociden onder het European Chemicals Agency (Echa). Dit agentschap coördineert de beoordeling en ontwikkelt methoden voor de risicobeoordeling. Het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) neemt namens Nederland deel aan de Europese beoordeling van de werkzame stoffen.

Het op het bedrijf genereren van vrije radicalen, zoals ozon, moet voldoen aan de Europese biocidenwet. – Foto: Harry Stijger

Veilige apparatuur aanschaffen

Met het indienen van het ozondossier is een overgangsperiode ingegaan, die maximaal 18 maanden kan duren. In die tijd moeten Echa en Ctgb het ozondossier goedkeuren. Omdat ozon op locatie wordt aangemaakt, is naast een dossier ook nog een registratie van de apparatuur nodig. Leveranciers van ozonapparatuur, die zelf de beschikking over dit dossier hebben of toegang hebben via een Letter of Access, hebben na goedkeuring 2 jaar de tijd om hun apparatuur te registreren.

Rutgers: “Telers doen er daarom goed aan om alleen te investeren in ozonapparatuur van leveranciers die toegang hebben tot of in het bezit zijn van zo’n actievestoffendossier, zodat de nieuwe en bestaande apparatuur te registreren valt. Ontsmettingsapparatuur die na 2020 niet geregistreerd is of kan worden, kan dan definitief worden uitgeschakeld.”

Effectiviteit apparatuur aantonen

Voordat een leverancier de apparatuur kan registreren, moet deze met tests in een laboratorium aantonen dat zijn installatie 100% effectief is voor de toepassing waarvoor hij het apparaat op de Europese markt brengt. Dit geeft kopers veel meer zekerheid dan in het verleden, want de apparatuur doet wat de leverancier aangeeft.

Dit is volgens Rutgers goed nieuws voor de glastuinbouw. “Daardoor weet een teler zeker dat de installatie die hij aanschaft, daadwerkelijk doet wat de leverancier beweert. Bovendien dient die leverancier bij de productregistratie aan te tonen dat zijn apparatuur absoluut veilig is voor mens, dier en milieu. Ook dit is in het belang van de ondernemers, want de veiligheid van de mensen in de glastuinbouw is hierdoor gewaarborgd.”

Ga met leverancier in gesprek over actievestoffendossier

Soms denken leveranciers en gebruikers ten onrechte dat de Europese wetgeving niet op hen van toepassing is, maar dat is wel zo. “Ondernemers moeten zich er zelf van overtuigen dat een leverancier van de huidige en/of in de toekomst aan te schaffen apparatuur in het bezit is van of een Letter of Access voor een actievestoffendossier heeft. Vraag aan een leverancier of hij toegang heeft tot het actievestoffendossier om op basis daarvan productregistratie mogelijk te maken. Is dat het geval, dan zit u goed en is er niets aan de hand. Is dat niet het geval, dan hebben u en uw leverancier mogelijk een aanzienlijk probleem. Ga in ieder geval met uw leverancier in gesprek, want wellicht is modificatie van uw apparatuur mogelijk om aan de nieuwe wetgeving te voldoen”, aldus Rutgers.