Leveranciers van schoolfruit krijgen later uitbetaald dan de wettelijk betalingstermijn. De leveranciers zijn in een consortium gaan werken om scherper in te kopen en te leveren.
Dat blijkt uit de Evaluatie EU-schoolregeling 2017/2018-2021/2022 van Bureau Bartels. Daarin staat dat leveranciers soms tot 20 weken op hun geld moeten wachten na levering van de eerste fruitpartijen aan scholen. Dat komt door procedures die uitvoerder RVO namens de overheid moet volgen. Er is nu wel een computersysteem om de papierzaken te verlichten.
De lange uitbetaaltermijn betekent dat de overheid zich zelf moeilijk houdt aan wettelijke betalingstermijnen die het recent naar beneden bijstelde ter bescherming van mkb-bedrijven. Overigens zijn de leveranciers tevreden over de regeling en de uitvoering, blijkt uit het rapport, dat adviseert het stelsel te behouden.
Leveranciers kopen bij elkaar in
Aan de leverancierskant is een interessante samenwerking ontstaan met een tussenpartij die distributie volledig regelt en ook de inkoop coördineert. Dat is opvallend omdat de schoolfruitregeling de erkenning geeft aan leveranciers. Uit de omschrijving in het onderzoeksrapport blijkt dat leveranciers soms hun eigen partijen niet zelf zien voor ze uitgeleverd worden.
De leveranciers uit de schoolfruitregeling zijn dus aangewezen en erkend door de overheid. Het kan een teler zijn of importeur. Die verschillende partijen kopen via de tussenpartij nu bij elkaar in. Dat wordt centraal gedistribueerd door de tussenpartij die het naar regionale hubs transporteert. Op deze manier worden veel kosten bespaard.
Het is een mogelijke verklaring voor het verlagen van de vergoeding (forfait) uit de regeling. Deze werd € 0,17 per portie in 2021, terwijl dat steeds op € 0,23 lag. Met rond de 500.000 kinderen die per jaar 20 weken schoolfruit krijgen, wordt ruim een derde van de kinderen in de schoolfruitregeling bereikt. Uit het onderzoek blijkt dat schoolfruit mogelijk het beste ingezet kan worden in regio’s waar meer armoede is en kinderen minder gezond eten.
Helft van scholen doet geen voorlichting
Uit het onderzoek volgt ook dat de helft van de scholen niet voldoet aan de afspraken om verplicht lesmateriaal te gebruiken om voorlichting te geven over gezonde voeding. De onderzoekers wijzen erop dat hier meer dwang van de overheid nodig is.
Minister Piet Adema van LNV erkent dat hij meer zal doen om scholen de verplichte voorlichting te laten uitvoeren. Ook stelt hij dat meer product uit de biologische teelt en lokale ketens zullen worden opgenomen in de regeling.