Bedrijfsleven wil wel duurzaamheidswet, maar van EU en minder streng

De Nederlandse initiatiefwet kent volgens de werkgevers te veel onduidelijkheden. De EU-wetgeving lijkt minder streng te worden.

De Tweede Kamer sprak woensdag 18 januari tijdens een rondetafelbijeenkomst over het voorstel van ChristenUnie, SP, PvdA, GroenLinks, Volt en D66. Daarmee moeten misstanden als kinderarbeid, moderne slavernij en milieuschade uit de productieketen van grote bedrijven verdwijnen. Vrijwilligheid levert te weinig op, zeggen de partijen.

Boskalis mogelijk weg uit Nederland om wet

Peter Berdowski, topman van baggeraar Boskalis, haalde onlangs uit naar het voorstel. Die zou ertoe kunnen leiden dat zijn bedrijf uit Nederland vertrekt. De initiatiefwet maakt het werk van het maritiem bedrijf onzeker en tast de rechtszekerheid aan. Hij herhaalde in de Kamer dat het onzeker is of Boskalis met de wet in Nederland kan blijven opereren.

Volgens Ingrid Thijssen (VNO-NCW) is het goed dat er wetgeving komt. “Dat is nodig.” Maar ze vreest een grote bureaucratie door de wet die te weinig in de praktijk zal opleveren. Het voorstel zorgt voor onzekerheid bij ondernemers en stelt onredelijke eisen als het gaat om het terugdringen van de uitstoot van CO₂, zei Thijssen.

Voedingsbranche wil EU-wet

Ook brancheorganisatie van de voedingsindustrie FLNI is voorstander van wetgeving, omdat voedingsmiddelenbedrijven willen de risico’s voor mens en milieu in hun toeleveringsketen zo veel mogelijk verminderen en voorkomen. Daar is de sector al volop mee bezig onder meer via het IMVO Convenant Voedingsmiddelen.

In een reactie schrijft FNLI voorkeur te geven aan Europese wetgeving in plaats van nationale: “Wij vinden het belangrijk dat er een gelijk Europees speelveld is voor producenten en dat wetgeving uitvoerbaar moet zijn. Met nationale wetgeving is daar geen sprake van.”

Wet moet voor duidelijkheid zorgen

Er wordt veel angst aangejaagd over de initiatiefwet, vindt Suzanne Kröger (GroenLinks). Ze wees erop dat bedrijven al een zorgplicht hebben. Dan is de nieuwe wet toch winst? Dat zou zo zijn, zei Thijssen, als “het er veel helderder van wordt” en dat is volgens haar niet het geval. “Laat juristen er nog eens goed naar kijken.”

Ook Marianne van Keep van specerijbedrijf Verstegen zei dat er vooral duidelijkheid nodig is. Zij denkt dat de problemen van de initiatiefwet op te lossen zijn. “We zijn het waanzinnig met elkaar eens, maar ook oneens.” Wetgeving is ook nodig. Als bedrijven nu niet duurzaam gaan ondernemen, zullen ze in de toekomst in de problemen komen, waarschuwde ze.

Angst bij ondernemers voor rechtszaken

De angst bij ondernemers voor rechtszaken is ongegrond, meent Maria van der Heijden van MVO Nederland, een organisatie van ondernemers die al duurzaam zijn. Volgens haar zullen bedrijven alleen met de rechter in aanraking komen “die willens en wetens” de fout ingaan. Bedrijven krijgen volgens haar ook tijd om te verduurzamen.

Lees ook: Nederlandse Economie Index: verduurzaming economie vertraagt, ambities in gevaar

Voor het bedrijfsleven kan de wet niet als verrassing komen, zei Michiel Servaes van Oxfam Novib. Er wordt al tien jaar over gesproken na het instorten van de kledingfabriek Rana Plaza bij hoofdstad Dhaka in Bangladesh. Daar kwamen 1100 mensen bij om het leven.

ChristenUnie-Kamerlid Stieneke van der Graaf zei bereid te zijn met bedrijven in gesprek te gaan om de initiatiefwet “beter en duidelijker te maken”. Ze wil onder meer voorkomen dat bedrijven worden “overvraagd”. Het is trouwens maar de vraag of er in zowel de Eerste als Tweede Kamer een meerderheid voor de initiatiefwet zal zijn.

Medeauteur: Alieke Hilhorst

Lees ook: Akkoord EU-regels ontbossing, FNLI: gezamenlijke verantwoordelijkheid