Alleen tomatenteelt houdt Spanje op afstand

Nederlandse tomatentelers hebben tussen 2005 en 2015 Spanje op afstand gehouden op de Europese markt. Bij andere vruchtgroenten overvleugelt Spanje die markt steeds meer.

Bovendien kan de Spaanse dominantie verder oplopen door de snelle groei van biologische teelt in Spanje en de opkomst van de derde generatie telers met meer marketingkennis. Dat blijkt uit een onderzoek van GroentenFruitHuis naar de concurrentiepositie van Nederlandse vruchtgroenten.

Voor het rapport keken onderzoekers naar ontwikkelingen in tien jaar tot 2015, maar ook naar de komende tien jaar. Voor die periode wordt een beperkte volumegroei van de EU-markt verwacht. Kansen liggen er voor toegevoegde waardeproducten, vraaggestuurd telen, internationaliseren en diepere marktkennis. Het onderzoek is gedaan in opdracht van de Federatie VruchtgroenteOrganisaties (FVO).

Marktaandelen dalen in snelgroeiende markt

Het marktaandeel van Nederlandse tomaten ging op een snelgroeiende EU-markt van 29% in 2005, naar 28% in 2015. Voor paprika daalde het marktaandeel in de EU in die periode van 29% naar 23%. Voor komkommer zakte het aandeel nog harder: van 40% naar 27%. Nederlandse aubergine had in 2015 een aandeel in de EU van 19%, dat was nog 26% in 2005. Voor paprika en komkommer nadert Spanje een marktaandeel van 50%; voor aubergine is dat zelfs meer dan 65% in 2015.

Dat de tomatensector Spanje op afstand houdt, heeft te maken met de opkomst van jaarrond aanbod. Ook een kwaliteitsvoorsprong op Spanje en Marokko, en het creëren van toegevoegde waarde met assortiment, verpakkingen en merken speelt mee volgens GroentenFruit Huis. Bovendien vonden in de Spaanse teelt zelf verschuivingen plaats.

Kleine revolutie

Het onderzoek toont ook lichtpuntjes, zoals de snelle groei van de consumptie van aubergine en de sterke groei van de groenteconsumptie in het Verenigd Koninkrijk. Nederland heeft een sterke positie op de Britse markt, waar in 2015 een kleine revolutie plaats vond. Door de prijzenslag in winkels groeide de consumptie van vruchtgroenten met dubbele cijfers.

Verklaringen

Kanttekeningen zijn er ook te plaatsen bij de geschetste tendensen. Nederlandse komkommers werden namelijk steeds meer via België afgezet in die periode. Ook zal de jongste uitbreiding bij paprika dit jaar al weer voor een ander aandeel zorgen in de EU, terwijl de handel zich steeds meer verlegt naar markten buiten de EU. Nederlandse paprikatelers hebben die zogenaamde derde markten het best ontwikkeld. Circa 15% van de export ging in 2015 naar gebieden buiten de EU, tegen enkele procenten voor de andere producten. Een vergelijking van exportcijfers tussen 2005 en 2015 is wel lastig omdat 2015 het eerste echte jaar was van de Russische boycot.