‘Agrarische werkers krijgen alle eer in Spanje en Portugal’

Manus en Teun Laan telen onder andere bloemkool, broccoli, Romanesco, spitskool en bleekselderij in het zuiden van Spanje rond Sevilla. TB&S zit in Portugal, zo’n 200 kilometer boven Lissabon.

Manus Laan vertelt zijn eigen verhaal vanuit Spanje, Michel Timmerman van TB&S vertelt over de stand van zaken in Portugal. Voor beiden geldt hetzelfde: Deze coronacrisis is ongekend, je weet niet wat je meemaakt.”

Manus Laan van P.J. Laan & zonen: agrarische werkers cruciaal

“Het is maart, dus zitten we volop in de oogst in Spanje met bloemkool, broccoli, bleek, spitskool en spinazie. Na lange tijd van droogte is er de laatste dagen wat water gevallen, dus dat frist de gewassen lekker op!

Code oranje in Spanje

Op dit moment is het in Spanje code oranje. Dat houdt in dat niemand zonder toestemming zijn huis mag verlaten, behalve voor het doen van boodschappen en enkele andere noodzakelijke activiteiten. Ga je naar de supermarkt, dan wordt dat in de gaten gehouden. Als bewijs moet je de kassabon bewaren voor als je op de terugweg aangehouden wordt.

Mensen in cruciale sectoren mogen wel werken, dan moet je denken aan medici, politie en andere hulpdiensten. Deze uitzondering geldt ook voor mensen die op de loonlijst van een agrarisch bedrijf staan en voor medewerkers van supermarkten. Al deze onmisbaar geachte medewerkers krijgen een document, waarmee ze kunnen aantonen toestemming te hebben om naar hun werk te gaan.”

Manus Laan (rechts): “Als de voedselproductie hier in Spanje stilvalt , krijgen we oorlog. Dat je nu als agrarische werker toestemming hebt je te verplaatsen en te werken straalt eer uit voor het werk op het land.” – Foto: Manus Laan

Voeding belangrijkste in Spaanse samenleving

“De cultuur in Spanje is zo dat deze vrijstellingen voor de agrarische- en winkelsector belangrijk zijn en ook zeer worden gewaardeerd. Dat wordt ook hardop door de bevolking uitgesproken. Voeding is het belangrijkste onderdeel binnen de samenleving. Als die productie stil komt te liggen, krijgen we oorlog, weten ze hier. Dat je nu als agrarisch medewerker toestemming hebt je te verplaatsen en te werken – in tegenstelling tot personeel in veel andere sectoren – straalt eer uit voor het werk op het land.

Ik vind het mooi om dit te zien, in vergelijking in Nederland waar we als sector blijkens de daden van de overheid toch weleens het idee krijgen ondergewaardeerd te worden. Daarvan bespeur ik hier gelukkig nooit iets, leuk dat het ook zo kan.”

Waardering is zo belangrijk; het werkt motiverend om door te gaan, om het werk niet stil te leggen

Grote kans op coronabesmetting

“Het is ook moedig van al die werkers die nu aan de slag zijn. Want anders dan in Nederland leven de mensen hier vaak samen met meer generaties in een huis, dus ook met grootouders. Vanwege de grotere kans op onderlinge besmetting zijn ze in het algemeen banger voor het virus dan dat wij zijn. Hierdoor kan de impact om buitenshuis aan het werk te gaan groter zijn dan bij ons. Ook daarom is de waardering die deze mensen nu ondervinden zo belangrijk: het werkt motiverend om door te gaan, om het werk niet stil te leggen.

De vraag naar onze producten is ook goed, met hoge prijzen. Veel van onze Spaanse groenten gaan weg op basis van vaste afspraken, maar om een idee te geven. Spaanse bloemkool levert nu € 13 op per bak met 6 kolen, plus of min een euro. Nederlandse bloemkool zit op een stukprijs van € 1,70. Bijna alle groenten zijn momenteel goed gevraagd; het zijn rare, maar ook wel interessante tijden!”

Michel Timmerman van TB&S: ongekende vraag naar groenten

Portugal zit (nog) niet op slot zoals Spanje. De personeelsbezetting is geen probleem”, vertelt Michel Timmerman van TB&S. Het bedrijf teelt nu in Portugal, met Portugees en Roemeens personeel.

Eind vorige week vroegen inkopers in Denemarken om twee of drie keer de normale aantallen kool

“De vraag naar groenten is ongekend”, signaleert Timmerman, “je weet niet wat je meemaakt. Voor alles geldt: het is op en er is een tekort. Voor een gewas als spitskool worden dubbele hoeveelheden besteld ten opzichte van de de normale vraag. Dat is nu een week zo aan de gang. Eind vorige week vroegen inkopers in Denemarken om twee of drie keer de normale aantallen kool. Daarna kwam Nederland, nu beginnen ze in Duitsland ook te hamsteren.”

Vrachtwagens zonder vracht terug

“Het personeel ter plekke is dus geen probleem, maar het transport wordt wel een ‘dingetje’. Het transport van groenten vanuit Portugal naar Nederland is geen probleem, maar in omgekeerde richting zijn die er wel. Van elke vijf vrachtauto’s die op Portugal rijden, is er één voor de terugvracht met leeg fust. De overige vier auto’s werden geladen met bloemen. Dat is nu het probleem, want dat bloementransport zit op zijn gat. Om het transport gaande te houden, moeten er vrachtwagens leeg terug naar Portugal. Dus transport wordt duurder.”