Afwisselend matige en goede prijzen voor slaproducten

De prijsvorming van kropsla en slasoorten, zoals lollo bionda, lollo rossa, eikenbladsla, rucola en veldsla worden flink beïnvloed door corona en lockdowns. Het maakte van 2021 een goed, hoewel wisselvallig, jaar. Voor komend jaar speelt de gasstrategie van telers mee.

Vanaf eind november is het aanbod in Europa vrij overzichtelijk en zijn er door het donkere weer geen grote volumes beschikbaar. “De producties zijn niet hoog, maar de slaprijzen wel”, zegt Benny Cuypers, divisiehoofd verkoop groenten van BelOrta. “De prijsvorming is bevredigend en we hopen het zo te houden, maar dat zal voor een groot deel afhangen van aanbod vanuit Zuid-Europa. Het is nog afwachten hoe de producties zich daar ontwikkelen. De slatelers zijn ook bezorgd over de stijgende energiekosten.”

Zware sla in België

In België was bij kropsla onder glas de productie van vorig jaar vergelijkbaar met die van 2020. Het land onderscheidt zich nog steeds met ‘zware’ sla. In de zomer wegen de kroppen 500 gram, maar ook in de winter is dat nog 400 tot 410 gram.

De productie van rucola is in België niet zo groot. In de wintermaanden zijn de prijzen van veldsla hoog. Afgelopen december was de productie klein. In de andere seizoenen zijn de prijzen van veldsla eerder matig. Van lollo bionda en lollo rossa komt er in de zomer uit West-Europa naast product van onder glas ook product van de vollegrond.

Betere dieprode kleuring nodig

Bas van der Waal, telersbegeleider van Marni Fruit Growers geeft aan dat het voor de teelt van slasoorten onder glas een mooi jaar is geweest. “De sluiting van de horeca in 2020 heeft wel zijn weerslag gehad op de arealen en prijsvorming. Het areaal is gekrompen over de gehele breedte, waardoor de prijsvorming beter was.”

Voor de slasoorten lollo rossa, lollo bionda, eikenbladsla en friseesla zijn het voorjaar en de herfst zonder al te veel problemen verlopen. “Bij de lollo rossa en eikenbladsla kenden we wel het probleem dat de dieprode kleur, die we van het vollegrond- en importproduct vanuit Zuid-Europa kennen, wederom niet werd geleverd. De roep om nieuwe rassen met ingekruiste genen die zorgdragen voor meer anthocyaan voor dieprode verkleuring van de kroppen, blijft ook in 2022 een punt van aandacht voor de veredelaars.”

Acceptabele kwaliteit en kropgewicht

De kwaliteit en kropgewichten waren over het geheel genomen acceptabel voor alle alternatieve slasoorten. Van der Waal: “De prijsvorming was op een heel aantrekkelijk niveau voor de telers. Dat kwam allereerst door de mindere aanplant en anderzijds door de grotere vraag vanuit de verwerkende industrie. Gesloten horecagelegenheden dwingen de consument immers om zijn saladegroenten in doorgaans gemaksvorm te kopen in de supermarkt.”

De kropsla bleef niet achter en was kwalitatief van hoogwaardig niveau met een acceptabel kropgewicht. “Tel daarbij op de grotere vraag vanuit de consument naar dit mooie frisse product en het moge duidelijk zijn dat de slatelers een mooi jaar achter de rug hebben met goede verdiensten. Kwalitatief was er best een periode waarin wat binnenrand optrad of waar fusarium de kop op stak, maar in minder mate dan het jaar ervoor”, aldus Van der Waal.

Slateelt op water

De opkomende slateelt op water heeft volgens hem het afgelopen jaar laten zien dat daar nog wel het een en ander kan worden verbeterd. “Kropgewichten moeten omhoog om aantrekkelijk te blijven voor de consument die een goede prijs wil betalen, maar daar wel een voldoende zware krop sla voor wil hebben. Binnenrand is ook een aandachtspunt, want dit is in warme periodes veelvuldig geconstateerd.”

“Wellicht zal er meer moeten worden gekeken naar een betere mix van klimaatbeheersing en plantafstand. Te dicht op elkaar staande kroppen krijgen halverwege de teelt last van broei, wat rand en smet veroorzaakt. Hier ligt een uitdaging voor de telers, want sla met kwaliteitsproblemen zorgt voor een negatieve spiraal in de afzet en dus de prijsvorming”, zegt Van der Waal.

Hoge gasprijs

De hoge gasprijs zal ook voor de slatelers onder glas een extra kostenpost gaan worden. Het telen bij lagere (nacht)temperaturen zal volgens Van der Waal tot gevolg hebben dat de teelt langer gaat duren, het gewas niet optimaal groeit en wellicht de kwaliteitsproblemen en lagere gewichten debet zullen zijn aan een vertraagde afzet en lagere prijzen. “Misschien dat wat minder planten per vierkante meter dit probleem kan voorkomen, maar dat zal weer zijn effect hebben op de opbrengst. Al met al een keuze waar de teler zich in moet verdiepen.”

De telersbegeleider verwacht dit jaar een vervolg van de uitkomsten van het afgelopen jaar. “Er staat wat meer areaal in alle variëteiten op de rol voor de aanvoer in maart tot mei. De corona en eventueel wederom periodes met horecasluitingen zullen meebeslissen over het rendement dat de sla en alternatieven in 2022 de slatelers zal brengen. Door alert in te springen op nieuwe ontwikkelingen en door het leveren van kwalitatief hoogwaardig product is mijn verwachting dat dit jaar weer een mooi rendement zal opleveren.”

Kleiner middelenpakket beschikbaar

De afzet van kropsla liep bij teler Jan de Winter in Ridderkerk (Zuid-Holland) het hele jaar rustig door. Door het donkere weer op het eind van het jaar viel de groei tegen, waardoor de teeltduur langer is en het gewas zwak. “Op het moment dat er dan vraag naar kropsla is, snijden we lichtere kroppen omdat het niet anders kan”, zegt de slateler.

Hij heeft jaarrond sla kunnen telen met een nieuw fusariumresistent ras. Maar het fusarium is nog niet helemaal weg. “Het blijft een moeilijk verhaal. Door fusarium komen we nog wel eens een slecht blaadje tegen, maar daarnaast hebben we bij hogere temperaturen ook gewoon ‘wakken’ in de slateelt, waardoor de uitval groter is dan een paar kroppen. Waar komt dit door? We denken dat of de resistentie is doorbroken of het is een pathogeen die meelift of iets anders. De zaadfirma doet er onderzoek naar.”

Een ander groot probleem is volgens de slateler dat de overheid, zonder samenspraak met de telers, het middelenpakket kleiner maakt zonder het leveren van goede alternatieven en geen oog heeft voor de desastreuze gevolgen.

Extra kosten door regelgeving

Voor de komende tijd verwacht De Winter dat telers door de hogere energiekosten wel eens af kunnen haken. Hij heeft nog geen last van de stijgende gasprijzen, maar wel extra kosten door regelgeving van de overheid. “Om hieraan te voldoen, moet ik van een controlerende instantie iedere vier jaar een verplichte Scope-keuring laten uitvoeren bij onze dertig heaters. Dit kost alleen voor de heaters al ongeveer € 350 per stuk, en dan nog eens plusminus € 1.000 voor de gasleiding. Deze keuring stuit mij tegen de borst. En niet alleen vanwege de kosten. Want we hebben al een onderhoudscontract voor de heaters en zo’n keuring betekent nog niet dat we storingsvrij de winter doorkomen.”

Daar komen ook nog certificeringen en keuringen voor de verzekeringen bij. Ook de verzekeringspremies rijzen volgens de slateler de pan uit. De verplichte bijdragen aan de overheid voor onderzoek drukken ook steeds zwaarder op het kostenplaatje.