‘Actieve stof in het water kost toelatingen’

“Het verantwoord gebruik van gewasbeschermingsmiddelen is noodzaak”, drukte gewasbeschermingsdeskundige Ruud Roeven van Syngenta zijn toehoorders op het hart bij een informatieavond bij CAV Agrotheek in Wieringerwerf.

Dat advies is zeker niet nieuw, maar wel steeds urgenter, maakte hij duidelijk. Het is steeds beter mogelijk stoffen te detecteren die niet in het water thuishoren, en concentratie-overschrijdingen vast te stellen. Alle kennis daarover staat op internet, uitgesplitst per actieve stof en met een overzicht van de meetplekken.

Incidenten

Volgens Roeven kunnen normoverschrijdingen er uiteindelijk toe leiden dat middelen verboden worden. Voor een groot aantal middelen is dat een reëel gevaar, maakte hij duidelijk aan de hand van een aantal algemeen gebruikte actieve stoffen waarvoor volgens hem het Ctgb een verhoogde belangstelling heeft. “Een enkel incident kan die belangstelling al wekken. In totaal staat zo’n 30 tot 40 procent van de middelen onder verscherpt toezicht, omdat te veel actieve stof wordt teruggevonden. Heeft de sector daar geen goed antwoord op, dan is de kans groot dat we veel van deze middelen kwijt zullen raken”.

Hoe beter de detectie, hoe eerder een overtreding wordt geconstateerd. 10 milliliter Amistar moet met 44.000 kuub water worden verdund om onder de norm te komen.

Watermonster vertelt alles

Hoe precies men actieve stoffen in water kan terugvinden, illustreerde hij aan de hand van azoxystrobin (onder andere in Amistar en Amistar Top). De Milieukwaliteitsnorm (MKN = de grens waarboven er schade ontstaat aan waterorganismen, zie de genoemde bestrijdingsmiddelenatlas) is voor azoxystrobin op 0,056 microgram per liter. Als er 10 milliliter Amistar in het oppervlaktewater terecht komt, wordt de genoemde concentratiegrens voor de actieve stof pas bereikt na de verdunning met 44.000 kubieke meter water. Dat is de inhoud van 16 Olympische zwembaden.

Driftreductie

Een vergelijkbare rekensom maakte hij voor Pirimor, dit middel mag uitsluitend nog gebruikt worden met spuitdoppen die 95 procent driftreductie kunnen geven. “In het spraakgebruik heeft men het over 95%-driftreductiedoppen, maar die bestaan niet. Wel bestaan er doppen met 90% driftreductie-potentie. Voor een aantal doppen uit deze categorie geldt dat je dan een werkdruk van 1 bar moet aanhouden. Veel spuitmachines zijn niet in staat dat waar te maken, zonder dat dit ten koste gaat van het spuitbeeld. Dat is absoluut een aspect om rekening mee te houden.”

Geld waait weg

Middelenverlies door drift is naast milieubelastend, ook belastend voor de portemonnee, aldus Roeven. Hij illustreerde dit aan hand van een spuitproef met gebruikmaking van ouderwetse (niet-driftreducerende) spuitdoppen. Als gespoten werd met middelen á € 90,- per hectare, ging gemiddeld voor € 15,- ongebruikt verloren door drift.

Heliosec

Vervuilen op het erf

Puntvervuiling tijdens de voorbereiding van de spuitklus (vullen en mengen, verpakkingsmateriaal) of nadien bij het reinigen van de spuitmachine zijn het meest schadelijk, aldus Roeven. Deze emissieroutes veroorzaken meer dan de helft van de problemen. Veel is te voorkomen door de spuitmachine te reinigen op een verharde ondergrond, en het waswater op te vangen. Dat kan bijvoorbeeld in een Phytobac (Bayer) of Heliosec (Syngenta). Een Heliosec is een met folie beklede bak, die aan de bovenkant met een dakconstructie is afgeschermd tegen neerslag. Het water in de bak verdampt in de loop van de tijd, waardoor aanwezige restanten indikken en in de bak achterblijven. De folie kan van tijd tot tijd vervangen worden. De capaciteit van een Heliosec van 3 x 2 meter is 2.500 liter per jaar. Roeven: “simpel en praktisch”. (Distributeur: Belgian Energy Systems)