Aardbeien doen het goed

Dat het weer extremer wordt, dat is inmiddels wel duidelijk. Het kan een gevoelige teelt als aardbeien maken of breken. In 2016 helt de bedrijfseconomische balans voor de sector als geheel naar de positieve kant.

Het jaar 2016 gaat voor aardbeien waarschijnlijk de boeken in als teelttechnisch bijzonder, en bedrijfseconomisch gezien gunstig. Het soms extreme weer maakte dat er amper sprake van overlap tussen de glasteelten en de teelten in de vollegrond en op stellingen. Dit gunstige geluid geldt overigens niet voor iedereen, denk aan de bedrijven in oost-Brabant en in Limburg die op 23 juni de volle laag kregen door een ongekend destructieve hagelbui.

Buiten

Door matige temperaturen in maart en april, kwamen de eerste bedekte teelten in de vollegrond aarzelend op stoom. Zaterdag 7 mei was de eerste zomerse dag, Pinksteren, een week later, was de koudste sinds 1951. Het verhinderde niet dat begin juni buiten de eerste plukrondes gemaakt werden, en in de tunnels volop geplukt werd, geholpen door genoeg zonne-uren. De vruchtkwaliteit was goed.

De oogst verliep aanvankelijk zonder extreme pieken. Wel met de kanttekening dat het in juni vaak lastig plukken was. In oost-Brabant en in Limburg viel tot vier keer meer regen dan normaal, West-Brabant bleef gevrijwaard van deze extremen.

De temperatuur in juni en juli was, uitgezonderd de week vanaf 17 juli, normaal. De omslag kwam in de laatste 10 dagen van augustus: vanaf dat moment en steeg de maximumtemperatuur vaak boven de 25 graden Celsius. De temperaturen in september waren ronduit extreem, met zeer hoge nachttemperaturen. Dit zorgde voor een snel einde van de buitenteelten én van de tunnelteelten; het aanbod aardbeien van de vollegrond op de Aardbeiendag op 9 september was dan ook minimaal.

In het algemeen waren de bedrijfsresultaten heel behoorlijk tot goed, al viel op dat de prijsvorming in de vrije markt -soms in dezelfde week- sterk kon variëren. De kiem daarvoor werd al gelegd in de herfst van 2015, met de opkweek van planten die uiteindelijk minder zwaar werden. Dat maakte dat de productie achterbleef in vergelijking met de productie in 2015, maar ook dat de vruchten goed konden uitgroeien: dat drukte de plukkosten, bij een redelijke prijsvorming. De stellingteelten lieten een vergelijkbaar patroon zien: grove vruchten, relatief lage plukkosten, en mooie saldo’s.

Binnen

De voorjaarsteelten onder glas –zowel de verse teelten als de doorteelten- verliepen eveneens gunstig, na een zeer trage start. Spannend werd het in mei, met veel lichtinstraling. Dat zorgde voor productiepieken tot wel tweeëneenhalve kilo per vierkante meter in een week tijd. De meeste tijd verliep de pluk echter regelmatig, van vruchten die goed konden uitgroeien door voldoende warme weer overdag, veel licht, en door genoeg koude s’ nachts.

De oplopende temperatuur vanaf de tweede helft van augustus zorgde ervoor dat de toen juist geplante najaarsteelten al na vijf tot vijfeneenhalve weken in productie kwamen. De producties waren ook direct hoog, welt met de nodige kwaliteitperikelen, vooral door zachte vruchten. Een geluk was dat de instraling in die periode aanhoudend hoog bleef, waardoor de planten de hoge belasting meestal goed aankonden. In september was de energiebalans slechts één week negatief.

De hoge productie ging hand in hand met een –gezien de omstandigheden- acceptabel prijsniveau: door de goede vraag, en vanwege de genoemde afwezigheid op dat moment van aardbeien uit de vollegrond en van stellingen. Dit laatste was in heel Europa het geval, terwijl de teelt van glasaardbeien zich met name concentreert in België en Nederland.

In oktober bleef de prijsvorming in de vrije markt gestaag oplopen: de planten hadden een flink deel van hun productie gegeven, zodat de daarna volgende vruchten goed konden uitgroeien. Naast de maat, kwam dat ook de kwaliteit én de smaak ten goede. Begin november lag de prijsvorming (á 10 euro per kilo) op een niveau dat normaal in december wordt gehaald.

Zoals opgemerkt in de vandaag gepubliceerde marktupdate voor aardbeien lijkt er inmiddels meer lucht in de markt te komen. Behalve vanwege in dit bericht aangehaalde redenen, is de prijsbijstelling wellicht ook te interpreteren als een correctie vanwege inkopers die vanwege het prijsniveau (tijdelijk) zijn afgehaakt.

Te vroeg klaar

Topproducties zitten er dit najaar niet in. Uitzonderingen daargelaten zullen de opbrengsten 10 tot 20 procent lager uitvallen dan normaal. De financiële uitkomsten zullen naar verwachting uiteen lopen, afhankelijk van de plantdatum: degenen die (wat) later zijn gestart met de teelt, kunnen met een groter deel van de productie profiteren van de goede prijzen.

Wel zeker is dat de meeste telers met normale doorteelten vroeg onder de kerstboom kunnen zitten. Alleen degenen met plantingen van eind augustus, zullen rond Kerst nog aan het oogsten zijn.