Aardbei onder zonnepanelen nog niet praktijkrijp’

Zonnepanelen boven het gewas lijkt voor aardbeien minder perspectief te bieden dan voor frambozen.

Dit was een belangrijke conclusie van onderzoeker Herman Helsen van Wageningen UR in een webinar over Zachtfruit onder zonnepanelen tijdens de online Kennisdag Fruitteelt. Helsen besprak in de presentatie de eerste onderzoekservaringen vanuit het project Sunbiose bij een met zonnepanelen overdekte teelt van framboos in Babberich en aardbei in Boekel.

Minder licht geeft groter frambozenblad

Na slechte ervaringen met een eerste overkapping met zonnepanelen die 25% of minder doorlieten, teelt men nu bij frambozen met 40% lichtdoorlatende panelen bij teler Piet Albers in Babberich (Gld.). Per saldo vangt dan het gewas – omdat niet de hele oppervlakte overdekt wordt – circa 50% minder licht op. Deze frambozenteelt onder zonnepanelen is vorig jaar vergeleken met de standaardteelt onder folie en schaduwdoek. In deze normale overdekte teelt vangt het gewas 40% minder licht op.

Grotere maar dunnere bladeren

Zonnepanelen bleken een groot effect op de bladvorm en bladdikte te hebben. Onder folie was de bladmassa uitgedrukt in drooggewicht groter, maar het bladoppervlakte was onder de zonnepanelen groter. Het gewas past zich aan het mindere licht aan door grotere maar wel dunnere bladeren te vormen. De uitgebreide waarnemingen leren dat de gemiddelde luchttemperatuur ongeveer 1 graad lager ligt onder de zonnepanelen dan onder het folie. Op hete dagen boven de 30 graden is het verschil aanzienlijk groter, wat een groot voordeel is.

Beperkt productieverlies bij framboos

Het effect op de productie en kwaliteit was bij framboos minder groot dan sceptici zouden verwachten. De herfstteelt van het frambozenras Lagorai die op 15 juni als long canes geplant zijn, produceerde onder folie 5 kilo per vierkante meter en onder zonnepanelen 5 % minder met 4,8 kilo per vierkante meter. Uitgedrukt in drooggewicht van de vruchten was het verschil duidelijk groter. De productie kwam onder panelen wel iets later op gang. De visuele kwaliteit en het gemiddelde vruchtgewicht was vergelijkbaar maar het suikergehalte lag met gemiddeld 1 Brix minder duidelijk lager.

Fors productieverlies bij aardbei

Bij aardbeien was bij een proefopstelling in Boekel met een stellingenteelt met Elsanta en verschillende planttijdstippen het beeld heel anders. Hier werden de panelen met 25 en 40% doorlatendheid vergeleken met een teelt zonder overkapping. In tegenstelling tot framboos maakte aardbei veel minder bladoppervlakte onder zonnepanelen. De bladmassa aan droge stof lag bijna de helft lager en alhoewel de plant het oppervlakte wel iets compenseerde, was dat in vergelijking met framboos heel veel minder. Dit resulteerde bij de zonnepanelen met 40% lichtdoorlatendheid in 23% minder productie die ook nog eens uit veel minder klasse 1 bestond. Positief was dat de vruchttemperatuur op warme dagen tot meer dan 5 graden lager lag onder zonnepanelen.

Helsen concludeerde dat aardbeienteelt onder zonnepanelen nog niet praktijkrijp is. Framboos lijkt veel beter in staat om met groter blad het mindere licht te compenseren. Omdat bij panelen al het regenwater van twee rijen op één rij komt, is wateroverlast zeker op minder ontwaterende gronden een aandachtspunt. Het aanbrengen van een groot kan daarbij een oplossing zijn maar geeft ook enig lichtverlies.

Andere fruitgewassen volgen

In komende jaren komt ook vanuit het project Sunbiose onderzoekservaring met andere fruitgewassen op gang. In Randwijk wordt een proefopstelling met panelen boven peren gebouwd en in Wadenoijen komen de eerste resultaten met rode bes onder panelen.

Elk gewas kent zijn eigen aspecten, waarbij zeker bij gewassen die heel het jaar onder panelen staan het effect op zaken als de bloemknopvorming spannend is. Voordeel is dat een overkapte teelt van peren en appels positieve effecten heeft op het voorkomen van schimmelziekten maar het voor sommige insecten gewasbescherming weer lastiger maakt.