In het eerste en vierde kwartaal van 2023 hebben Nederlanders door een kleiner aanbod minder aardbeien gegeten dan een jaar terug. De verkoop in juni bereikte daarentegen een record. De periode mei-juli is goed voor 55% van de totale jaarconsumptie. Dit liet Richard Schouten, directeur GroentenFruit Huis, zien in zijn presentatie over de marktontwikkelingen op de Landelijke Aardbeiendag in Den Bosch op woensdag 10 januari.
Het winteraanbod van Nederlandse aardbeien was al niet groot, maar is door de hoge energieprijs in 2023 nog kleiner geworden. Hoge energiekosten en extremer weer beïnvloeden het aanbod van aardbeien in Europa. Gezien het extremer wordende klimaat kunnen we niet zonder teelt onder glas. De totale Nederlandse aardbeienoogst was in 2023 naar schatting zo’n 5% kleiner dan een jaar eerder.
Telers besloten om in 2023 vanwege de hoge energiekosten later met de teelt onder glas te starten. In de Nederlandse supermarkten was in de eerste twintig weken van 2023 de helft van de waargenomen aardbeien van Nederlandse herkomst tegen 70% een jaar eerder in dezelfde periode. Dit blijkt uit informatie van Roamler. Het aandeel van Spaanse aardbeien steeg van 20 naar 40%, maar de Nederlander kocht in het eerste kwartaal een kwart minder aardbeien dan een jaar eerder.
Glasaardbeien domineren
De Nederlandse productie van aardbeien in de vollegrond (21 miljoen kilo) was in 2010 even hoog als de productie onder glas. Twaalf jaar later (2022) had de glasproductie een aandeel van 77%, ofwel 67 miljoen onder glas en 20 miljoen kilo oogst van de vollegrond. Vooral vanaf 2019 is de glasteelt flink uitgebreid. Maar in 2023 is het oppervlak bedekte teelt (glas + tunnels) gestabiliseerd (560 hectare).
Ondanks een lagere consumptie in het eerste en vierde kwartaal is de totale Nederlandse consumentenaankoop in 2023 met 3,5% toegenomen. Deze stijging komt voor rekening van verkoop in juni en juli. Gemiddeld betaalde de consument op jaarbasis 3% meer voor een kilo aardbeien, zoals blijkt uit data van GfK. Een punt van aandacht is het afnemend aantal jonge kopers. Zo daalde het aantal kopers binnen de doelgroep jonger dan 30 jaar van 68% in 2022 naar 62% in 2023.
Spanje en Marokko
De alternatieven uit het buitenland waren gering in 2023. De Spaanse uitvoer van aardbeien viel in 2023 tot en met september 16% lager uit dan in 2022. Ook in 2022 was al sprake van een lagere Spaanse export (-5%). De top-3 afzetlanden voor aardbeien uit Spanje zijn Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. De totale EU-invoer nam tot en met september met zo’n 10% toe, maar bleef nog zo’n 15% achter op 2021. De invoer uit Marokko viel in het afgelopen jaar met 10% terug. Turkije en Egypte waren de herkomstlanden die een gestegen import in de EU noteerden.
Om de afzet in de komende jaren te vergroten is het belangrijk om naast de binnenlandse markt te focussen op meer afzet in het buitenland. De Nederlandse afzet van aardbeien bleef in 2023 tot en met september 17% achter op vorig jaar. Vooral zijn er minder aardbeien verkocht aan klanten in Duitsland en Noorwegen. De afzet in het Verenigd Koninkrijk nam met 2% toe.