April op weg naar droogte-record

April 2020 is op weg om een van de droogste aprilmaanden ooit te worden. Voor de komende 14 dagen is weinig verbetering te verwachten.

Het beetje regen van afgelopen weekend, zaterdag 17 en zondag 18 april in delen van het land, is inmiddels al weer verdampt.

Zaaizaad kan niet kiemen door gebrek aan water in het zaaibed. Kleigrond is keihard en op zandgrond vliegt het nog beschikbare water weg door de combinatie van redelijk hoge temperaturen en een straffe oostenwind.

Neerslagtekort 51 millimeter

Volgens de droogtemonitor van het KNMI is het actuele neerslagtekort opgelopen naar 51 millimeter op 20 april. Dat is duidelijk meer dan in het recordjaar 1976.

Het neerslagtekort is het verschil tussen de berekende gewasverdamping en de gevallen neerslag, het cijfer is gebaseerd op een landelijk gemiddelde van 13 meetstations.

Voor de komende 14 dagen is weinig verbetering te verwachten. De zogenoemde pluim op basis van de 15-daagse verwachting komt uit op een gemiddeld tekort van ruim 80 millimeter.

Beregenen

Er wordt al volop berekend voor zover mogelijk, in sommige gebieden in de eerste plaats om grond in bewerkbare toestand te krijgen. Vooralsnog zijn er geen beregeningsverboden afgekondigd. Wel geven waterschappen aan dat ze de situatie nauwlettend in de gaten houden.

Volgens het startbericht van de droogtemonitor voor 2020 was het grondwater vrijwel overal goed aangevuld na de droge jaren 2018 en 2019. Dat schrijven Rijkswaterstaat en de gezamenlijke waterschappen in het startbericht dat eind maart is verscheen.

Grondwaterniveaus

Maatregelen om grondwaterniveaus te verhogen hebben gewerkt. Ook nu wordt in hooggelegen gebieden zoveel mogelijk water vastgehouden, bijvoorbeeld door stuwen zoveel mogelijk dicht te houden en vervroegd in de zomerstand te zetten.

Vrijwel heel Noordwest-Europa kurkdroog

In vrijwel alle streken in Noordwest-Europa is het kurkdroog door het uitblijven van regen. In de Vlaamse provincie Antwerpen staat het waterpeil in verschillende waterlopen nu al bijna net zo laag als in de droge zomers van 2018 en 2019. Dat stelde de net geïnstalleerde droogte en watercoördinator vast die in Antwerpen als eerste is aangesteld meldt Vilt.be.

In Duitsland bekruipt boeren en experts de zorg over aanhoudend droge weer, ook al is het gunstig voor het voorjaarswerk, meldt vakblad TopAgrar. De natte wintermaanden hebben ook bij de Duitsers de grondwaterstanden goed aangevuld, maar meteorologen zien nu de zelfde weercondities als voor de grote droogte in 2018. Over het hele land is de situatie verslechterd in de afgelopen 14 dagen volgens de Duitse droogtemonitor.

In andere landen met grote landbouwarealen, zoals Frankrijk en Polen, is de situatie niet anders. Het Franse groeiseizoen begint eveneens met forse neerslagtekorten. In Polen zijn de waterstanden in rivieren lager dan in andere jaren volgens de Poolse meteorologische dienst IMGW-PIB, die vreest voor de ergste droogte in honderd jaar.

Lichtpuntje is dat de temperaturen nog relatief laag zijn, zodat de verdamping nog beperkt is.

Zorgen bij Zweedse boeren

In Denemarken is er vooralsnog geen sprake van grote problemen. In Zweden beginnen boerenorganisaties zich wel zorgen te maken. Uitblijvende neerslag maakt het ook daar voor gewassen lastiger om noodzakelijk nutriënten op te kunnen nemen.