10% minder peen uit de kist

Vertakte peen is een van de problemen die dit seizoen veelvuldig voorkomen in de wortelteelt- en bewaring. Naast vertakkingen komt ringrot door phytophthora regelmatig voor.

Het is het gevolg van een extreem groeiseizoen en dat toont zich in de bewaring. Het was droog en heet, wat leidt tot stress bij planten. Beregenen was nodig, maar is onnatuurlijk en daarmee heftig voor de gewassen. Dus ook daar kan een deel van de oorzaak liggen.

Muizenvraat was extreem

Muizenvraat kost een deel van de peenproductie. De muizenpopulaties lijken zich richting een piek te begeven. De beestjes sprongen voor de rooier uit weg van het perceel, zo erg was het op sommige plekken.

“Al deze problemen leiden nu gemiddeld tot zo’n 10% opbrengstderving”, ziet commissionair en akkerbouwer André Louwerse na de eerste proefspoelingen. “We zitten nog in de periode van proefspoelen, dus het is nog wat vroeg voor een totaalplaatje. Kwaliteitsproblemen zijn er, dat staat vast. Dat is geen Nederlands probleem, want het stopt niet bij de grens. Het wordt een moeilijk seizoen. Wij kunnen peen goed met kleurbehoud bewaren, dat is onze troef.”

_{Lees verder onder de foto.}

Recordareaal peen in 2019

In Nederland werd in 2019 een recordareaal van 6.879 hectare peen geteeld, in elk geval sinds het jaar 2000. Opbrengstcijfers over vorig jaar zijn nog niet bekend bij het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Plakkende grond

Paul den Engelsen, bewaarspecialist bij Tolsma-Grisnich, bekijkt de peenkoeling van akkerbouwer Gert Jan van Tilburg (zie kader hieronder). “Dit zijn mooie wortels”, ziet hij. “De grond plakt mooi aan het product. Daardoor ziet de peen eruit alsof die net uit de grond is gekomen.”

_{Lees verder onder de foto.}

Den Engelsen kan op de bewaarcomputer de toestand van de peen precies aflezen. De wortelen kwamen op 20 november binnen met zo’n 5 graden. Binnen 2 weken zat de partij op de gewenste 0,5 graden.

Het is een halve graad in de cel. Den Engelsen kan de toestand van de partij precies aflezen op de bewaarcomputer. De wortelen kwamen op 20 november binnen met een producttemperatuur van zo’n 5 graden en zaten met twee weken op de gewenste bewaartemperatuur van 0,5 graden. “Peen is heel actief als het binnenkomt. De lucht wordt tijdens het inkoelen ververst om het CO₂-gehalte laag te houden. Dit indirecte koelsysteem zorgt voor minimale ontvochtiging. Zo voorkom je dat ze rimpelig worden.”

Stabiel klimaat

Aan de ene kant hangt een luchtkoeler die zorgt voor koeling, aan de andere kant hangen twee ventilatoren die zorgen voor ‘luchtworpverlenging’; oftewel verplaatsing van de koele lucht. De lucht wordt helemaal beneden afgezogen. Hoe stabieler het klimaat is, hoe beter.

Want de peen zal nog even moeten blijven zitten. Het bewaarpeenseizoen moet nog op gang komen. Eerst wordt het verse product verhandeld, zoals de peen die onder stro wordt bewaard in het Zuidoosten. “De peenkwaliteit is over het algemeen matig dit jaar, maar op de lichtere gronden spelen vochtproblemen een minder grote rol”, zegt Bas Heineke van Bejo. “Het is eigenlijk meer een tuinbouwgebied, waar telers zijn ingesteld op beregenen. Daardoor lijken de opbrengsten in het Zuidoosten redelijk normaal.” Dit is echter een klein deel van de Nederlandse productie, vergeleken met wat er in Flevoland wordt geproduceerd.

Markt voor gangbare peen flauw, biopeen in de lift

De markt voor gangbare peen is flauw, maar die van biologische peen lijkt in januari in de lift te zitten. Dat zegt Piet Keur, biospecialist bij handelsbedrijf Agro-Impex in Nagele. “Ik had het eigenlijk nu niet verwacht, maar de prijzen voor biologische peen trekken aan. We doen vooral vrachten naar Duitsland, dagelijks een paar. Dat zien we graag meer worden.”

In het biologisch segment zijn slechte partijen vroegtijdig weggewerkt, weet Keur. Kwaliteitsverbetering kan een reden zijn voor de stijgende prijzen. “Voor biopeen zijn prijzen als 25 cent per kilo te maken, daar gaan telers wel voor in beweging.”

Dat geldt niet zo voor de gangbare prijzen, die de 10 cent niet eens bereiken. Door kwaliteitsproblemen was het aanbod B-peen groot. Aan zo’n prijsniveau verdient een ‘bewaarteler’ dus niks, aangezien het koelen alleen al 7 cent per kilo kost. Met teeltkosten erbij, moet je zeker 15 cent ontvangen voor een respectabel saldo.

Uit de bewaring worden al probleempartijen aangeboden die weg moeten

Keurs collega Mees de Lorm, verantwoordelijk voor het gangbare segment van Agro-Impex, ziet dat het rustig is in de peenhandel. “We zijn nog vers aan het rooien. Dan zijn die prijzen beter dan uit de koeling. Uit de bewaring worden al probleempartijen aangeboden die weg moeten. Verder zal de handel moeten ontwikkelen.”

‘Ga spoelen’

De wisselende omstandigheden in het groeiseizoen hebben in alle gewassen tot diverse problemen geleid, vat hij samen. “We zien gezonde partijen peen, maar ook mindere met minimaal 10% verlies. Ons advies is: ga spoelen, zodat je een beeld krijgt van wat je in de koeling hebt liggen. Als je weet dat je een goede peen hebt zitten, kun je wachten. Maar een koeling is geen ziekenhuis.”

Over de marktverwachtingen doet De Lorm geen uitspraken. “Geen idee hoe het zich ontwikkelt. Eigenlijk moet het gewoon heel koud worden in heel Europa. En de vraag moet gaan aantrekken. Wie weet wat dan de prijs gaat doen, het kan alle kanten op.”

_{Lees verder onder de foto.}

Gert Jan van Tilburg (42) in Bant (Fl.) heeft in samenwerking met Peter Roose 122 hectare akkerbouw op kleigrond (20 tot 25% afslibbaar).

_{Lees verder onder de foto.}

Akkerbouwer Gert Jan van Tilburg zet kisten peen terug in de koeling. Hij heeft een monster laten spoelen. Waar hij normaal 650 kilo uit een kist zou spoelen, is dat nu zo’n 600 kilo. “Plekken die aangevreten waren, hebben we achtergelaten op het land. Tja, mooi is anders, maar wat moet je dan?”