Soep van beschadigde courgettes tegen verspilling

Kromkommer is een van de bedrijven die de voedselverspilling in Nederland actief aanpakt. Van groenten die niet voldoen aan de kwaliteitseisen maakt Kromkommer soep. Nieuwe producten zitten in de pijplijn.

De soepenlijn van Kromkommer (in 2014 opgericht) omvat 8 soepen, waaronder pompoen-, courgette- en pastinaaksoep. De soepen zijn verkrijgbaar op meer dan 100 fysieke afzetpunten en in enkele webshops. De verkoop aan cateringbedrijven neemt toe. In steeds meer kantines en bedrijfsrestaurants is de soep verkrijgbaar.

_{Artikel gaat verder onder Facebook-posts en foto}

Break-evenpoint Kromkommer bereikt

De omzet van het bedrijf is in 2017 met 75% toegenomen ten opzichte van 2016. “We hebben vorig jaar het break-evenpoint bereikt. Voor ons was dat een belangrijke mijlpaal”, zegt mede-oprichter Chantal Engelen.

Kromme komkommers, gespleten wortels, peervormige pompoenen, dubbele tomaten; het brengt voor de telers nauwelijks iets op. Hoe gek de groente er ook uitziet, de smaak is niet anders. Engelen: “Wij maken jaarlijks prijsafspraken met telers over de levering van de afgekeurde groenten. Daar betalen we een eerlijke prijs voor, zodat het voor de producent ook financieel haalbaar is om producten met afwijkende vormen te oogsten en te sorteren.”

Engelen schat dat in Nederland gemiddeld 10% van de geoogste groenten en fruit niet aan de kwaliteitseisen voldoet. Bij paprika en tomaat ligt dat percentage lager (rond de 5%), bij vollegrondsgroente zoals wortel en pastinaak een stuk hoger (tot 30%). Precieze cijfers zijn niet bekend.

Tot 15% courgettes voldoen niet aan kwaliteitseisen

Groenteteler Paul Janssen uit Hunsel (Limburg) is een van de leveranciers van Kromkommer. Hij teelt jaarlijks 5 miljoen courgettes; 10% tot 15% hiervan belandt na de oogst terug op het land omdat de courgettes niet voldoen aan de kwaliteitseisen. Beschadigde en te grote courgettes halen het schap niet. Kromkommer wil deze courgettes juist graag hebben.

Het was de moeder van Janssen die – wachtend bij de kapper – in een damesblad las over Kromkommer. Vervolgens heeft hij contact met het bedrijf gezocht en zijn afspraken over levering gemaakt.

1.800 ton courgettes per jaar Kromkommer verwerkte in 2017 zo’n 60.000 kilo groenten. Het bedrijf maakt een ontwikkeling door; het is bezig met een biologische soepenlijn en wil ook curries gaan produceren. Kromkommer neemt groenten af van telers in het hele land. Een van hen is Paul Janssen uit Hunsel (Limburg). Samen met zijn moeder heeft hij een bedrijf van 100 hectare. Op 60 hectare verbouwt hij courgettes. Daarnaast produceert hij asperges, prei en pompoen. Paul Janssen met 2e keus courgette. – Foto: Bert Jansen Met een jaarlijkse productie van 1.800 ton (60 hectare x 30 ton) is hij een van de grootste courgettetelers in Nederland. Janssen levert aan afzetorganisatie ZON in Venlo, het grootste deel op contractbasis. In de oogstperiode werken zo’n 50 mensen op het bedrijf, meest Polen.

Praten over vergoeding

“De courgettes die ik lever, zijn prima van smaak”, zegt Janssen.” Zo brengen ze nog wat op. Leuk om zo’n pak soep te zien in de wetenschap dat mijn courgettes daarin zijn verwerkt. Om eerlijk te zijn: ik vind het aardiger om een pallet courgettes aan Kromkommer te leveren dan een volle wagen zonder de bestemming te kennen.”

Er kan gewoon worden gepraat over een redelijke vergoeding voor de teelt- en oogstkosten. Dat heeft onder meer te maken met de wijze waarop afspraken worden gemaakt. Janssen: “In de normale handel ben je als teler afhankelijk van de prijs die wordt geboden. Kromkommer vraagt mij: wat wil je ervoor hebben? Er kan gewoon worden gepraat over een redelijke vergoeding voor de teelt- en oogstkosten. Concreet: de reguliere prijs schommelt op jaarbasis tussen de 15 en 20 cent per stuk, bij Kromkommer ontvang ik datzelfde bedrag.”

Courgette is kwetsbaar

De courgette is een kwetsbaar product, de jonge vrucht is gauw beschadigd. Belangrijke oorzaak zijn de naalden van de plant. Als de vrucht nog jong is, zit er gauw een klein krasje op. Bij doorgroeien worden dat bruine krassen. Hagel kan ook beschadigingen opleveren, waardoor de vruchten moeten worden afgekeurd.

Als de bloem niet wordt bevrucht – bijvoorbeeld bij bewolkt, koud weer waardoor de bijen en hommels verstek laten gaan – groeit de achterkant van de vrucht niet mooi rond, met als gevolg dat de punt zacht wordt; ze zijn dan ongeschikt voor afzet aan de gangbare handel. Tot slot kunnen bij de oogst beschadigingen aan de vrucht ontstaan. Een kras met een nagel kan fataal uitpakken.

Naast de beschadigde vruchten neemt Kromkommer ook te grote courgettes van Janssen af. “Bij een hoge aanvoer op de veiling is er meer vraag naar de meest gangbare maten. Voor courgettes zwaarder dan 450 gram is dan geen markt. Als teler kun je vrijwel niet voorkomen dat een deel van de vruchten boven die grens komt. Bij groeizaam weer kan het dan om veel courgettes gaan.”

Janssen levert dit jaar voor het 4^e seizoen aan Kromkommer. Het gaat om 3 tot 5 ton per jaar, een klein percentage van de courgettes die om wat voor reden dan ook worden afgekeurd. Het gros van de beschadigde of te grote vruchten gaat terug naar het land als organische meststof.

Chantal Engelen van Kromkommer geeft direct toe: de soepen van het bedrijf leiden slechts tot een klein beetje minder verspilling. “In 2017 hebben we 60 ton groenten gered. Dat is nog niet veel. De indirecte effecten zijn misschien wel belangrijker. Voedselverspilling staat op de agenda van politiek Den Haag, supermarkten worden wakker, het ministerie praat met ons, een speciale taskforce tegen voedselverspilling is opgericht. Er komt een beweging op gang, mede door ons.”