‘Te groot voor overname?’

Agrarische bedrijven groeien. Daarmee wordt de gunfactor bij bedrijfsopvolging steeds belangrijker, maar ook lastiger.

Agrarische bedrijven blijven groeien als kool. Het gemiddelde bedrijf telt steeds meer hectares, dieren, productierechten en gebouwen. Prima zaak zou je zeggen. Veel ondernemers zijn ook de mening toegedaan dat groei van het bedrijf noodzakelijk is om te overleven. Groei als bedrijfsstrategie is eerder regel dan uitzondering. Nu kun je daar best vraagtekens bij zetten. Denk bijvoorbeeld aan de maatschappelijke weerstand tegen megastallen. En er bestaan ook kleinere bedrijven die mooie winsten maken. Maar daar wil ik het hier niet over hebben.

Bedrijfsovername bij grote bedrijven

Grote familiebedrijven hebben veel problemen met de bedrijfsopvolging. Ze worden te duur om alleen door één bedrijfsopvolger overgenomen te worden. Nu doel ik niet op de financiering van de overnamesom maar op de positie van de overige kinderen.

Bij vrijwel iedere bedrijfsovername in de landbouw wordt de bedrijfsopvolger bevoordeeld ten opzichte van andere kinderen. Daar is op zich niets mis mee en zolang de andere kinderen in het overnameproces worden betrokken en de bedragen binnen de perken blijven, lopen de bedrijfsopvolgingen meestal soepel.

Maar hoe groter de bedrijven, hoe lastiger de bedrijfsopvolging wordt. Want wat is de rechtvaardiging dat een bedrijfsopvolger miljoenen meer krijgt toebedeeld dan haar of zijn broers en zussen? Ik vind dit een heel erg moeilijke vraag.

Samenwerking tussen opvolger en andere kinderen

Betekent aanhoudende groei dan het einde van het agrarische familiebedrijf? Nee, zo erg is het ook weer niet. Ook grote bedrijven met heel veel eigen vermogen kunnen succesvol overgedragen worden. Maar als er broers en/of zussen zijn, is het heel erg belangrijk dat ze mee willen werken aan een bedrijfsoverdracht en deze ook aan de bedrijfsopvolger gunnen.

Nu ken ik een belastingadviseur die een eenvoudige oplossing heeft voor dit soort familieproblemen. Hij stelt dat het beste advies is om het bij één kind te laten. Het enigst kind hoeft dan niet te delen met broers en/of zussen. Maar ja, dit advies komt altijd te laat en is natuurlijk onzin.

Gelukkig zie ik nog steeds heel vaak dat een bedrijfsovername gewoon rond komt. Ook bij erg grote bedrijven. Maar er is dan wel sprake van echt maatwerk. De overige kinderen worden ook bij de overdracht betrokken en fungeren vaak als financier voor de bedrijfsopvolger. Maar het wordt er zeker niet gemakkelijker op.